Waarom PSV na ingreep Schmidt zowel beter als slechter werd tegen Ajax

Ajax trok zondag in het Philips Stadion aan het langste eind (1-2) en nam daarmee de koppositie over van PSV. De wedstrijd liep niet over van kansen en dat was niet in het voordeel van de neutrale toeschouwer, maar voor de tactische kijker was het wél smullen.

Door Koen Bloks

Wijzigingen PSV
Roger Schmidt liet PSV aantreden vanuit een 4-4-2-organisatie, waarmee hij Ajax in de eerste helft ver van het eigen doel wist te houden. De kopbal van Brian Brobbey was - buiten de voorzet van Steven Berghuis die op de lat belandde - pas het eerste gevaar en meteen was het raak. De dynamische achterhoede van Ajax was de basis van deze treffer. Cody Gakpo, Mario Götze en Ritsu Doan schermden de passlijnen door het midden af. Door een dynamische opbouw liet PSV zich verrassen.

Edson Álvarez en Jurriën Timber rouleren en breken daarmee door het midden. Bron: ESPN

Watermerk Ajax
Ajax maakte bij de goal gebruik van het overtal in de back-zone op linksvoor. Ryan Gravenberch koos positie aan de buitenkant van het veld en viel de buitenste strook aan. Jordan Teze stapte uit naar de zijkant en maakte de ruimte met Olivier Boscagli open. Dat opende de ruimte voor Dusan Tadic om de halfspace aan te vallen. Even leek het erop dat Boscagli door zou stappen op de Serviër, maar hij liet het over aan Marco van Ginkel. Die moest van verder komen en kon de voorzet niet voorkomen. Brobbey kopte binnen: 0-1.

Een kenmerkende Ajax-aanval wordt door Brobbey gepromoveerd tot doelpunt. Ajax valt de zijkant, de halfspace en het centrum tegelijkertijd aan. Bron: ESPN

Durf ontbreekt
Waar PSV defensief goed voor de dag kwam, was het in aanvallend opzicht sober. PSV probeerde met een truc de verdedigers van Ajax in verlegenheid te brengen. Van Ginkel koos positie achter Tadic. Dat triggerde Daley Blind om door te stappen, waarna PSV de ruimte achter de linksback probeerde te benutten. Doan kwam in de eerste helft één keer goed door, maar daar bleef het bij.

Van Ginkel kiest positie in de rug van Tadic om Blind uit de laatste lijn te lokken. Daarna kan PSV de back-zone aanvallen of de 1-tegen-1 mogelijkheden aan de contrazijde uitspelen. Bron: ESPN

Dat PSV weinig mogelijkheden kreeg, had te maken met het positie kiezen in balbezit. Erick Gutiérrez was de vormgever van achteruit, maar had meer mogelijkheden naast zich dan naar voren toe. Met meer spelers tussen de linies leek PSV een kans te hebben om een overtal te creëren tegen de Ajax-middenvelders. Maar daar is durf voor nodig, want balverlies is dan zeer risicovol.

Guti kan de bal naar voren niet kwijt. Ajax drukt naar voren en zet de PSV opbouw onder druk. Het lukt PSV bijna nooit om onder de bal uit te spelen. Bron: ESPN

Door meer spelers tussen de linies te brengen had PSV Ajax in moeilijkheden kunnen brengen. Ajax’ middenveld kiest vrijwel altijd voor mandekking op verdedigende middenvelders (hoger op het veld). Daardoor speelt Alvarez in ondertal en kunnen de centrale verdedigers niet doorstappen. Bron: ESPN

PSV's voordeel
Uiteindelijk zou PSV terugkomen in de wedstrijd. Timber maakte een slippertje en verspeelde bal aan Gakpo. De middenveldorganisatie van PSV stond vóór de aanvallende middenvelders van Ajax. Daardoor was er direct bijsluiting en kon Götze profiteren: 1-1. Mazraoui snelde kort daarvoor naar de bal om te 'dubbelen': een overtal vormen met Timber ten opzichte van Gakpo. Maar vergat te kijken en het midden dicht te zetten.

Het bijsluiten door PSV is een gevolg van de organisatie. Na balwinst liggen er mogelijkheden om gevaarlijk te worden vanuit het middenveld. Dat wordt bij de 1-1 duidelijk. Bron: ESPN

Dubieuze goal
PSV ging in de tweede helft meer de lange bal hanteren én tweede ballen winnen. Dat leverde mogelijkheden op. Zo wist Timber een enorme kans voor Doan ternauwernood te blokkeren. Ook ging PSV de bezoekers hoger opvangen en schakelde het over naar 4-3-3. Dat zorgde ervoor dat de ruimte tussen de linies - wellicht ook vanwege vermoeidheid - steeds groter werd en zodoende kwam er ook meer dynamiek in een wedstrijd die door Ajax gewonnen zou worden. Mazraoui bepaalde de eindstand op 1-2 met een goal waarover nog lang nagesproken zou worden.

Gakpo staat in een counterpositie die kan leiden tot een gevaarlijke aanval. Het kwartje valt de andere kant op: Mazraoui legt na goede Ajax-combinaties in alle vrijheid aan. Bron: ESPN

Koen Bloks (30) is oprichter van Tactical Base - een uitgebreid voetbal e-learning programma voor trainers. Eerder werkte hij voor PSV en Willem II als tactisch analist.