Tactische analyse van PSV - Liverpool

Waarom Slot ondanks het toepassen van een 'Ajax-truc' is verslagen door Bosz

30 januari om 07:00

De grote sterren waren misschien afwezig in Eindhoven, PSVLiverpool was woensdagavond vooral het treffen tussen de twee beste Nederlandse trainers van dit moment: Peter Bosz en Arne Slot. Hoe maakte Bosz het verschil? Welke speler was doorslaggevend? En waarom pakten de plannen van Slot niet uit als gewenst? Tactische analyse van het Champions League-spektakel in het Philips Stadion.

Door Lars Visser

Saibari in de hoofdrol
In een poging het middenveld in handen te krijgen, kiest Bosz voor een geëikte zet: een middenvelder opstellen als buitenspeler. Het doel hiervan is eigenlijk altijd om met deze middenvelder aan de binnenkant ervoor te zorgen dat je een overtal krijgt. Dit lukt ook tegen Liverpool, ook al was het slechts mondjesmaat voor PSV. Maar er zijn meer redenen; het is ook een manier om in te spelen op de zwakte bij Liverpool.

Hoewel de ploeg van Arne Slot dit seizoen weinig zwaktes kent, houdt de defensie op de rechtsbackpositie geregeld niet over. Trent Alexander-Arnold is geen defensief wonder, en hetzelfde geldt voor Connor Bradley. Met Ismael Saibari en Guus Til probeert Bosz daar met diepte gebruik van te maken. Dit patroon is ook zichtbaar vlak voor de 3-2, waar eerst Saibari diepgaat en de bal nog net weggetikt kan worden, maar PSV uiteindelijk de goal maakt.


Afbeelding 1: Voorafgaand aan de 3-2 is loopactie van Saibari cruciaal. Hierdoor trekt hij uiteindelijk de ruimte, ook als hij niet direct aangespeeld kan worden. Let ook op de positionering van Bradley, die aan de verkeerde kant staat te dekken, terwijl zijn collega Jarell Quansah ook geen idee heeft dat Saibari daar in de diepte vertrekt. (Bron: Ziggo Sport)

Daarnaast valt ook de extreem aanvallende positie van Mauro Júnior op in balbezit. Dat de Braziliaan meermaals buitenspel staat in deze wedstrijd, is niet iets wat we van hem gewend zijn. Het doel hiervan is gecombineerd met het vorige onderdeel. Door hem ver naar voren te sturen, dwingt PSV Bradley tot het maken van keuzes in defensief opzicht, iets waar zijn kracht niet ligt. Dit trucje was bedoeld om hierop in te spelen. Iets wat bij een aantal momenten wel lukt, en uiteindelijk profiteert Mauro zelfs met een assist op Pepi bij de 3-2.


Afbeelding 2: De positie van Mauro op het moment dat PSV aan het opbouwen is. Bijna constant staat Mauro in dit soort situaties ver naar voren toe geschoven. Luttele seconden hierna wordt Mauro ook teruggefloten vanwege buitenspel. (Bron: Ziggo Sport)

Het drukzetten omzeilen via Elliott
In het plan van Slot heeft Harvey Elliott een bijzondere rol. De ooit zestienjarige debutant is een typisch manusje-van-alles voor veel trainers. Inmiddels staat de teller al op 120 wedstrijden in Liverpool 1 en in Eindhoven kreeg hij een cruciale rol in het plan om de opbouw van Liverpool vorm te geven. PSV zet druk vanuit een 4-4-2-formatie, met Ricardo Pepi en Til voorop, en Saibari en Johan Bakayoko die de backs afdekken. Daarachter moeten Joey Veerman en Tygo Land de middenvelders opvangen, waarbij de meest aanvallende middenvelder van de tegenstander wordt opgevangen door Olivier Boscagli. Dit patroon is een van de sleutels tot succes van dit PSV, al het hele seizoen. Boscagli kent over het algemeen de juiste momenten om uit te stappen.


Afbeelding 3: Het drukzetten van PSV in beeld, waarbij de twee spitsen doordekken in de richting van het centrum van Liverpool, en de buitenspelers de backs dekken. Veerman en Land moeten drukzetten op de twee meest verdedigende middenvelders van Liverpool. (Bron: Ziggo Sport)

Om dit patroon te omzeilen, heeft Slot een truc bedacht. Door in de opbouw de linksback achterin te laten blijven en in die zone Elliott neer te zetten, wil de trainer van Liverpool voorkomen dat deze manier van drukzetten bemoeilijkt wordt. Elliott zakt steevast in die positie, waardoor Veerman of Land door moet stappen in zijn richting, óf hem vrij moet laten, zodat ze door kunnen voetballen.

Deze truc is in iets andere vorm al eerder succesvol toegepast door Ajax met Jordan Henderson in de wedstrijd tegen PSV. Ook hij zakte met grote regelmaat in die zone uit, met succes. Slot heeft dus duidelijk gekeken naar die wedstrijd en onderzocht hoe hij dit kon toepassen op zijn eigen elftal. In deze wedstrijd lukt het Liverpool meermaals om via deze weg naar voren te komen, maar zonder écht grote kansen tot gevolg. Dit heeft voornamelijk te maken met de individuele keuzes/kwaliteit van de spelers, vooral bij momenten dat het wel lukt. Met name spits Jayden Danns was regelmatig niet balvast genoeg op cruciale momenten voor Liverpool.


Afbeelding 4: De positie van Elliott in beeld, en meteen het idee van Slot. De middenvelder (Land in dit geval) moet kiezen tussen welke van de twee spelers hij dekt, stapt hij naar de één is, is de ander vrij. Dit idee vormt de basis onder het plan van Slot. (Bron: Ziggo Sport).

De dieptebal van Robertson
Er was nog een tweede onderdeel van het plan van Slot. In aanvallend opzicht werd er, met name in de eerste helft, opvallend snel gekozen voor de lange bal. Je kon de klok er bijna op gelijk zetten: op het moment dat Andy Robertson de bal ontving, schoot een van de spelers van Liverpool de diepte in. Wie dat was, verschilde per keer, variërend van Bradley (de rechtsback) tot Cody Gakpo (de linksbuiten).

Het idee hierachter was enerzijds te profiteren van de ruimte achter de verdediging van PSV, maar wel op een specifieke manier. De loopacties kwamen namelijk altijd vanuit de ruimte tussen de back en de centrale verdediger in. Hier ligt een van de kwetsbaarheden van PSV dit seizoen. In de eerste helft slaagt dit plan niet al te vaak, waardoor we dit in de tweede helft een stuk minder terugzien.


Afbeelding 5: Eén van de momenten dat Robertson de bal diep kan geven, in dit geval is de loopactie van Gakpo te laat, waardoor hij al in buitenspel positie staat, en hij niet kan profiteren van het grote gat in de PSV defensie. (Bron: Ziggo Sport)

Het feit dat dit plan niet slaagde, had vooral te maken met de timing van de loopacties. De veelal loepzuivere pass van Robertson was niet zozeer het probleem, maar spelers van Liverpool vertrokken te vaak te laat, waardoor ze geen echte voorsprong op de verdedigers van PSV konden opbouwen. Hierdoor profiteerden ze niet van de ruimtes die er wel lagen in deze wedstrijd.

Tegelijkertijd lukte ook het korte opbouwen niet voor Liverpool. Dit had met name te maken met foute keuzes in het laatste gedeelte van het veld. De jongelingen van Liverpool kozen vaak de verkeerde pass of probeerden dribbels in te zetten op posities waar dat niet mogelijk was. Tegen het gretige en goed verdedigende PSV waren die ruimtes er niet, waardoor ze te gemakkelijk werden afgetroefd.


Afbeelding 6: Quansah kiest er voor om te blijven dribbelen met de bal, in plaats van de simpele pass tussen de linies te spelen, waardoor Tyler Morton niet vanuit daar verder kan voetballen en gevaarlijk kan worden. Situaties zoals deze deden zich meermaals voor, en zijn cruciaal om tot kansen te komen. (Bron: Ziggo Sport)

De complimenten na dit spektakelstuk gaan naar Bosz en PSV. Zij hebben het Liverpool enorm moeilijk gemaakt en zorgden ervoor dat de plannen van Slot hen niet echt aan het wankelen brachten. Of dit een volledig eerlijke wedstrijd was, gezien de spelers die aan beide kanten – maar voornamelijk aan de kant van Liverpool – rust kregen, is uiteraard de vraag. Tegelijkertijd stonden er met Robertson, Gakpo, Tsimikas en Endo ook niet de minste spelers op het veld. Het is en blijft een knappe zege van PSV op de nummer één van de Premier League.