Farioli zorgt voor mismatch: hoe Ajax de belangrijkste voetballes vergat

Door Lars Visser

Verdedigen in een 3-4-3 begint ook gewoon bij de basis
Verdedigend gezien kiest Ajax grotendeels voor het gebruikelijke patroon. In dit geval positioneert Davy Klaassen zich naast spits Don-Angelo Konadu. Daarachter dekt Oliver Edvardsen door op Rasmus Kristensen (ex-Ajax). Vervolgens neemt Ahmetcan Kaplan Ansgar Knauff voor zijn rekening en is Steven Berghuis verantwoordelijk voor de linksback van Frankfurt. Tot dusver niets anders dan normaal; Ajax kiest immers vaak voor een asymmetrische aanpak. Normaal gesproken dekt één van de buitenspelers door, terwijl één van de backs vanuit die positie moet doordekken.

Afbeelding 1: De pressiestructuur van Ajax, als je daar al van kan spreken donderdagavond, in beeld. Opvallend is in dit voorbeeld al dat de afstand tussen Van den Boomen naar zijn directe tegenstander groot is, en Lucas Rosa staat te zwemmen. (Bron: Ziggo Sport)

Het gevolg daarvan is dat Dies Janse vaak ver naar voren moet doordekken op het middenveld, specifiek op Mario Götze, die zich regelmatig aan de aandacht van Branco van den Boomen en Jorthy Mokio weet te onttrekken tijdens de opbouw. Op meerdere momenten stappen zij te gretig en onzorgvuldig door naar voren, terwijl de laatste linie gerust dertig meter achter hen staat. Op die momenten wordt Janse gedwongen om ook door te stappen.

Met name de sluwheid van Götze helpt Frankfurt hierin: hij leest de ruimtes goed en weet precies hoe hij een tegenstander aan het twijfelen moet brengen. Dit, in combinatie met een Ajax-achterhoede en -middenveld die enerzijds niet op elkaar zijn ingespeeld en anderzijds te ver naar achteren spelen, zorgt voor problemen. Daarbij komt nog dat Ajax twee controlerende middenvelders heeft die verdedigen niet als hun sterkste punt hebben.

Afbeelding 2: Op dit moment dekt Janse door richting Götze, terwijl ook Mokio niet bij zijn directe tegenstander staat, en Van den Boomen ook niet. De vraag is of het dus verstandig is van Janse om door te dekken, of dat hij beter zijn ploeggenoot kan coachen om hem op te vangen. (Bron: Ziggo Sport)

Ook gaat het drukzetten regelmatig mis door de rol van deze verdedigende middenvelders en backs. Op veel momenten is Frankfurt in beweging, terwijl Ajax op beslissende momenten verzuimt om kort in de duels te zitten, waardoor de eerste druk eenvoudig wordt omzeild. De beweeglijkheid van de tegenstander op het middenveld is een terugkerend probleem voor Ajax tijdens het druk zetten.

Bovendien ontbreekt de scherpte rond de eigen zestienmeter. De 1-0 is daar een treffend voorbeeld van: hoewel het een schitterende aanval is, reageert Van den Boomen en vervolgens ook Mokio te laat bij het opvangen van hun directe tegenstanders. Daarnaast stapt Janse niet door op Hugo Ekitike, waardoor die een mooie pass kan geven op Jean-Mattéo Bahoya, die vervolgens keurig afrondt.

Afbeelding 3: Alle drie de Ajax-spelers staan een paar meter af van hun directe tegenstander, dan wordt voetballen voor een tegenstander wel iets te gemakkelijk gemaakt. (Bron: Ziggo Sport)

Al met al werkt het verdedigende plan van Farioli niet, omdat de afstemming ontbreekt en Ajax op cruciale momenten niet kort genoeg verdedigt. Hierdoor krijgt Frankfurt te veel ruimte om te voetballen.

Aan de bal doet Frankfurt wat Ajax niet doet
In balbezit is een duidelijke structuur bij Ajax zichtbaar: een 3-4-2-1. In deze opstelling zijn Edvardsen en Lucas Rosa verantwoordelijk voor het breed houden van het veld. In de verdediging staan drie centrale verdedigers, die keurig op één lijn spelen. Daarvoor staat een linie van twee, bestaande uit Mokio en Van den Boomen. In de zogenoemde half-spaces spelen Klaassen en Berghuis, met Konadu als diepste spits.

Op papier ziet dit er solide uit: alle ruimtes zijn bezet. De flanken, door trainers als Pep Guardiola en Arne Slot vaak als minst interessante zones beschouwd, worden minimaal bezet om de tegenstander in de breedte uit te rekken. Toch levert deze opbouw niet het gewenste effect op.

Afbeelding 4: De veldbezetting van Ajax in beeld, twee wingbacks die het breed houden, vier middenvelders, en een enkele spits. (Bron: Ziggo Sport)

Hoewel de veldbezetting in orde lijkt, vergeet Ajax de belangrijkste les van voetbal: diepgaan zonder bal vanuit het centrum. Dit komt deels door de personele bezetting in deze zone. Klaassen en Berghuis zijn van nature geen spelers die diepgaan zonder bal. Het gevolg hiervan is dat de tegenstander met gemak kan verdedigen. Zonder deze diepgaande beweging ontbreekt dynamiek, waardoor Ajax voorspelbaar wordt in de opbouw.

Dit is normaal gesproken een van de sterkste punten van Kenneth Taylor en Kian Fitz-Jim, die dit aspect steeds meer in hun spel opnemen. Zonder hen verdwijnt deze dynamiek volledig, en daardoor is Ajax op veel momenten kansloos. Hoewel Berghuis bij vlagen vrij komt tussen de linies tijdens het drukzetten, kan hij de bal vervolgens nergens kwijt. Als hij de bal wel kan afspelen, ontbreekt vaak de precisie om een medespeler in een kansrijke positie te brengen.

Afbeelding 5: De vier omcirkelde Ajax spelers kijken maar één kant op, daar waar de bal al is. In plaats van waar zij naar toe kunnen bewegen. (Bron: Ziggo Sport)

Frankfurt laat daarentegen zien hoe het wél moet. De eerdergenoemde Götze demonstreert dit perfect bij de 2-0. Tijdens een moment van onachtzaamheid en desorganisatie door de hoofdblessure van Daniele Rugani ontsnapt hij slim aan de aandacht van de ongelukkig spelende Kaplan. Een eenvoudige loopactie, maar met een groot effect. Zelfs als de bal niet direct naar hem gespeeld wordt, dwingt hij de achterste linie naar achteren, waardoor andere spelers vrij komen.

Johan Cruijff zei ooit: "Het is statistisch bewezen dat een speler in een wedstrijd gemiddeld drie minuten de bal heeft. Het belangrijkste is dus wat je in die 87 andere minuten doet. Dat bepaalt of je een goede speler bent of niet." Dit maakt vandaag ook deels het verschil tussen de beide ploegen.

Afbeelding 6: Götze ontsnapt met speels gemak aan de aandacht van de laatste linie van Ajax. Het laat zien dat een loopactie niet moeilijk hoeft te zijn, om effectief te kunnen zijn. (Bron: Ziggo Sport)

Het verschil tussen de twee teams is simpel: één team is bereid om zonder bal te sprinten, terwijl het andere team dat niet voor elkaar krijgt. Dit is een van de grote verschillen tussen de Duitsers en de Amsterdammers donderdagavond.

Conclusie
Het klasseverschil tussen beide elftallen was groot. Farioli koos duidelijk voor de Eredivisie, terwijl Dino Toppmöller juist in de competitie zijn spelers spaarde, wat er uiteindelijk voor zorgde dat er geen echte wedstrijd ontstond. Met name de gewijzigde opstelling en de mismatch op sommige posities zorgden ervoor dat Ajax nooit echt in de wedstrijd kwam. Dit was een bewuste keuze van Farioli, die Ajax komende zondag in de Johan Cruijff ArenA tegen AZ te gelde moet maken.