Tactische analyse: het verschil tussen PSV en Ajax is Francesco Farioli

Door: Lars Visser

Bosz past zich aan, maar zonder succes
PSV-trainer Peter Bosz in aanloop naar de kraker van zondag de eerdere ontmoeting van dit seizoen in Amsterdam teruggekeken, en kwam tot de conclusie dat één op één doorstappen toch te veel risico met zich meebracht. Daarom koos hij deze keer voor een conservatievere aanpak: Olivier Boscagli stapte niet ver door richting Davy Klaassen, maar pas wanneer de middenvelder verder richting de voorwaartsen van Ajax kroop. Tegelijkertijd moesten in eerste instantie Guus Til en Luuk de Jong het trio Josip Šutalo, Youri Baas en Jordan Henderson afdekken.

Op het moment dat de afstand tussen de twee voorste PSV'ers te groot werd, kreeg Ismael Saibari de ruimte om door te dekken op Henderson. Ajax had twee mogelijke antwoorden op dit probleem. De eerste optie was snel de lange bal spelen naar een van de buitenspelers, die dan de bal moest vasthouden totdat Klaassen of Kenneth Taylor was vrijgekomen. De andere variant werd vaker gebruikt: Klaassen zwierf net zo lang over het veld tot hij óf aanspeelbaar werd, óf Boscagli verleidde tot doorstappen, waardoor PSV achterin weer één op één kwam te staan. Dit patroon was vooral in de eerste helft duidelijk zichtbaar, waarbij ook het duel tussen Taylor en Joey Veerman interessant was. De Ajax-middenvelder zorgde met zijn constante loopacties voor veel vertwijfeling bij de Volendammer, waardoor Veerman geregeld uit positie werd gelokt en niet kon doordekken. Het was duidelijk dat Francesco Farioli dit scenario vooraf met zijn spelers had doorgenomen.

Afbeelding 1: Saibari moet kiezen tussen Klaassen en Henderson, omdat Boscagli dus niet durft door te stappen, hierdoor krijgt er altijd één van de twee ruimte om te voetballen. (Bron: ESPN)

Na rust trad plan B van Farioli in werking, toen Boscagli weer volledig druk begon te zetten. Tegelijkertijd greep Bosz in door Tyrell Malacia en Malik Tillman in te brengen. Deze wissels zorgden in eerste instantie voor een kwaliteitsimpuls, in combinatie met de betrouwbare Mauro Júnior, die de taak kreeg om Taylor in de mandekking te nemen. Toch ging het even later mis voor PSV, precies op de manier waarvoor Bosz had gevreesd. Dat hij dit plan niet vanaf het begin durfde toe te passen, werd direct duidelijk bij de 2-0. In die situatie was Boscagli bezig met Klaassen, waardoor Bertrand Traoré in een één op één kwam met Malacia. Ajax-doelman Mattheus herkende dit onmiddellijk en trapte de bal lang richting Betrand Traoré, die het duel won en met een geplaatst schot de 2-0 binnenschoot. Opvallend was de reactie van Farioli na de goal: hij gaf zijn keeper direct complimenten voor het herkennen van de ruimtes. Dit is typerend voor Farioli, die zijn spelers tot in de puntjes voorbereidt op waar de ruimtes zullen ontstaan. Zo bleek dat Ajax voor beide mogelijke drukzetvarianten van PSV een succesvol alternatief had. Bosz daarentegen slaagde er niet in om een effectieve tegenzet te vinden. Het was het verschil tussen een realist en een idealist, waarbij in dit geval de realist als winnaar uit de strijd kwam. 

Afbeelding 2: Hier staat het achterin één op één omdat Boscagli doorgedekt is op Klaassen, waardoor er ruimte voor Ajax ligt om tot de 0-2 te komen. (Bron: ESPN)

Farioli heeft de oplossing voor de opbouw van PSV
Voorafgaand aan de wedstrijd werd er veel gespeculeerd over de mogelijke rol van Sergiño Dest in de opbouw. Bosz koos er echter niet voor om de international van Amerika als inschuivende back te laten fungeren, maar hield hem juist achterin. Hierdoor bouwde PSV met drie man op een lijn op, terwijl Mauro Júnior wél veelvuldig het middenveld in trok, waardoor Saibari meer vrijheid kreeg om voorin te zwerven. Bosz hoopte hiermee de druk van Ajax te omzeilen door Dest ver terug te laten zakken en ruimte te geven om te voetballen als Jorrel Hato zou doordekken. Op zich een logische gedachte van de Nederlandse trainer, en in bepaalde fases werkte het plan ook redelijk. In de eerste minuten van zowel de eerste als de tweede helft vond PSV ruimte om te voetballen, mede dankzij Malacia, die met zijn diepteloopacties Noa Lang probeerde vrij te spelen tegen Lucas Rosa. Maar Lang speelde een ongelukkige wedstrijd, en Ajax verdedigde goed op eigen helft.

Afbeelding 3: De posities van Dest en Mauro Júnior in beeld, waarbij de Braziliaan dus meer in het middenveld is gepositioneerd, en Dest meer aan de buitenkant, en veelal in de laatste linie te vinden was. (Bron: ESPN)

Tegelijkertijd slaagde het plan van Bosz niet volledig, mede door de vooraf bedachte tegenzet van Farioli. De Italiaanse coach besefte dat Dest een sleutelrol kon spelen in de opbouw van PSV en paste zijn drukzetstructuur subtiel aan. Normaal gesproken starten Mika Godts en Brian Brobbey achter hun directe tegenstanders en dekt Hato pas door zodra de tegenstander de bal ontvangt. In deze wedstrijd positioneerde Godts zich echter vaker vóór Ryan Flamingo om de passrichting naar de rechterkant van PSV te blokkeren, terwijl Hato al in een vroeg stadium doordekte. Daarnaast liet Brobbey juist Boscagli vrij, waardoor de Fransman vaak werd ingespeeld en PSV vanuit die positie verder moest opbouwen. Dit had twee voordelen: enerzijds werd Dest geëlimineerd, anderzijds had PSV minder voetballend vermogen op de linkerflank, met Mauro Júnior als back. Farioli koppelde Klaassen bewust aan Saibari, omdat Klaassen verdedigend betrouwbaarder is dan Kian Fitz-Jim en beter in staat is om ballen weg te koppen als Ajax teruggedrongen wordt.

Afbeelding 4: Godts staat voor Flamingo gepositioneerd, terwijl Brobbey overduidelijk de ruimte geeft aan Boscagli om de pass te ontvangen zodat de val van Ajax openklapt. (Bron: ESPN)

Een opbouwmoment dat het verschil tussen PSV en Ajax illustreert
Een cruciaal moment dat het verschil tussen beide ploegen illustreerde, vond plaats in de 40e minuut. Waar normaal gesproken een doelman of centrale verdediger een doeltrap neemt, stond nu plotseling Henderson klaar. Slechts 30 seconden later kreeg Godts een schietkans vanaf de rand van de zestien om de 0-2 te maken. Wat gebeurde er in die korte tijd? Henderson speelde de bal in op Šutalo, wat het signaal was voor Rosa om naar binnen te bewegen en de passlijn naar Berghuis vrij te maken, omdat Lang meeging naar het centrum. De pass op Berghuis volgde, waarna Rosa wist dat hij moest doorgaan. Een simpele kaats van Berghuis was voldoende. Ondertussen had Klaassen zich kort aangeboden, waardoor Saibari uit positie werd getrokken. Aan de andere kant van het veld liep Veerman al achteruit uit angst voor Taylor. Hierdoor kreeg Rosa alle ruimte om Godts in te spelen, die vanaf de zestien vrij kon uithalen. Hato won tegelijkertijd een sprintduel met Ivan Perisic.

Afbeelding 5: Henderson neemt de doeltrap richting Sutalo, wat het startsein is voor Rosa om naar binnen te lopen. Let ook op de positie van Klaassen en Taylor die ook al laag staan gepositioneerd. (Bron: ESPN)

Afbeelding 6: Rosa is naar binnen gesneden, en Lang volgt hem zodat de passlijn naar Berghuis openligt. Daardoor loopt de rechtsback van Ajax alvast naar voren toe. (Bron: ESPN)

Afbeelding 7: De simpele kaats van Berghuis in de loop van Rosa terwijl hij alle ruimte heeft omdat zoals in de twee afbeeldingen eerder te zien is hoe Klaassen en Taylor hun tegenstander hebben weggelokt. (Bron: ESPN)

Afbeelding 8: Na de pass van Rosa staat Godts in de één op één met Dest, terwijl Veerman alleen maar achteruitloopt omdat hij bang is voor de loopacties van Taylor. Zo is Ajax met een paar passes in slechts negen seconden aan de andere kant van het veld. (Bron: ESPN)

Een soortgelijke situatie ontstond in de 29e minuut, voorafgaand aan de grote kopkans van Brobbey. Rosa werd direct ingespeeld door Matheus, terwijl Taylor naar rechts was uitgeweken en Saibari meenam. Henderson en Klaassen ondersteunden Taylor, en Boscagli stapte te laat uit naar Klaassen, waardoor Brobbey eenvoudig bereikt kon worden. Dit patroon toonde hoe goed Ajax voorbereid was en de zwaktes van PSV blootlegde. En tegelijkertijd het verschil op tactisch niveau in deze wedstrijd tussen Farioli en Bosz, waarin de Italiaan zegeviert.

Afbeelding 9: Taylor kijkt alleen maar naar of Henderson ook al onderweg is, en welke keuze Saibari maakt, of hij durft door te stappen in zijn richting. Dit bepaalt namelijk hoeveel tijd en ruimte de Nederlandse middenvelder heeft. 

Afbeelding 10: Henderson speelt Klaassen in, die alle ruimte heeft en de bal snel door kan spelen naar Brobbey, die voorin één op één staat. (Bron: ESPN)

Conclusie
Het tactisch plan van Ajax zat beter in elkaar, en bij elke tegenzet van Bosz wist Farioli direct te reageren. Dit bleek ook in de slotfase, toen Bosz een extra aanvaller bracht en Farioli prompt schakelde naar een 5-4-1, met Owen Wijndal als extra verdediger. Zo versloeg Ajax PSV niet op individuele kwaliteit, maar op tactiek, en daarvoor mogen de credits naar Farioli en zijn staf.

Check hier de nieuwste aflevering van #DoneDeal over het transfertarget van Ajax, de Braziliaanse tour van Feyenoord & een XXL-stap voor Dean Huijsen!