Huiswerk voor Bosz: waarom PSV het zo moeilijk had tegen Olympiakos

Peter Bosz beloofde spektakel, maar PSV mocht van geluk spreken dat het in de blessuretijd scoorde en een punt overhield aan het Champions League-treffen met Olympiakos. Waarom hadden de Eindhovenaren het zo moeilijk? Een tactische analyse van VoetbalPrimeur over de achterhoede, het niet herkennen van ruimtes en de escape.

Door Lars Visser

PSV trof in Piraeus, een kleine havenstad vlakbij Athene, Olympiakos in de vierde speelronde van de Champions League. De Griekse topclub staat onder leiding van José Luis Mendilibar. De Spaanse trainer, met een flink lijstje clubs op zijn cv, staat bekend om een specifieke, intense speelstijl met hoog tempo – zowel in het drukzetten als in het directe spel in balbezit.

De achterhoede van PSV mist verdedigende kwaliteiten

Dat Peter Bosz vanuit balbezit denkt, is geen nieuw gegeven. De Nederlandse trainer stelt wederom Jerdy Schouten op als centrale verdediger, en heeft met Sergiño Dest en Anass Salah-Eddine twee backs waarvan de grootste kwaliteiten eveneens in het aanvallende gedeelte liggen. De gedachte van Bosz: zolang jij zuiver aan de bal bent, is verdedigen niet nodig.

Toch wordt vandaag duidelijk dat in de Champions League andere wetten gelden, zeker tegen dit Olympiakos. Dat zien we ook voorafgaand aan de 1-0. Initieel is er een lange bal van achteruit bij de Grieken, waarbij de centrale verdedigers van PSV en Olympiakos op één lijn staan.

Afbeelding 1: De situatie voordat de lange bal aankomt bij de achterhoede. (Bron: Ziggo Sport)

Opvallend genoeg gaat daarna niet Yarek Gasiorowski het luchtduel aan met de kopsterke Ayoub El Kaabi, maar de fysiek minder sterke Schouten – terwijl de spits in eerste instantie juist dichter bij de linksbenige centrale verdediger staat. Die lijkt aanvankelijk de bal weg te kunnen koppen, maar de Nederlandse verdediger annex middenvelder valt de bal te weinig aan, waardoor hij – door een klein duwtje van de spits van Olympiakos – de bal niet goed raakt en die in het centrum van het veld doodvalt. De sterkere Gasiorowski had dit duel veel beter aan kunnen gaan en de bal waarschijnlijk eenvoudiger kunnen wegkoppen.

Afbeelding 2: Bij het duel rondom de lange bal gaat Schouten het duel aan, niet Gasiorowski. (Bron: Ziggo Sport)

Daarna gaat ook Salah-Eddine hopeloos in de fout door te laat in te stappen. Belangrijker nog: de linksback van PSV hoeft zich daar helemaal niet te melden. Als hij uitstapt, ontvangt Chiquinho de bal in een op dat moment nog ongevaarlijke positie. Daarna is er nog alle tijd en ruimte om uit te stappen als de situatie daarom vraagt, en kunnen andere PSV’ers nog snel bijsluiten.

Afbeelding 3: Salah-Eddine stapt uit, waardoor Gelson Martins uiteindelijk de 1-0 binnen kan schieten. (Bron: Ziggo Sport)

Deze situaties staan niet op zichzelf. Op meerdere vergelijkbare momenten maken de verdedigers van PSV de verkeerde keuze. Zo zijn ze meermaals te gretig in het instappen, met als gevolg dat ze simpel uitgespeeld en gemakkelijk gepasseerd kunnen worden.

Ook in een andere situatie gaat Dest nadrukkelijk in de fout. Nadat hij eerst simpel balverlies heeft geleden, kiest de Amerikaans international er nadrukkelijk voor om wederom het duel aan te gaan met El Kaabi, in plaats van eerst te proberen een mogelijke voorzet te voorkomen. Hierdoor kan de sterke spits zijn lichaam ertussen zetten en toch nog een voorzet geven, die uiteindelijk leidt tot een aardige schietkans voor de Grieken. Op cruciale momenten gaan de verdedigers van PSV in de fout op het belangrijkste onderdeel van een verdediger: verdedigen. Dat zijn soms de harde lessen van de Champions League.

Afbeelding 4: Hier gaat Dest het fysieke duel aan met de sterkere El Kaabi, terwijl hij eigenlijk gewoon de voorzet moet proberen te voorkomen. (Bron: Ziggo Sport)

PSV vindt de opening niet, tot de blessuretijd

Dat Olympiakos een ploeg is die niet makkelijk te verslaan is, bleek dinsdagavond. Met de typische Mendilibar-aanpak waren de Eindhovenaren eigenlijk niet bij machte om tot veel kansen te komen. De Griekse topclub hanteert een enorm intense speelstijl, waarbij ze continu proberen de bal af te jagen, waar die ook is, maar belangrijker nog: de ruimte rondom de bal met veel spelers bezetten.

Zo zien we geregeld dat als de bal aan de zijkant is, er in een straal van twintig meter rondom de bal al gauw vijf of zes spelers van Olympiakos staan. Dit past volledig in de visie van de Spaanse hoofdtrainer, die graag veel druk rondom de bal uitoefent, maar ook zijn hele ploeg van kant naar kant laat kantelen om alle korte passopties af te sluiten. Dit maakt het voetbal voor PSV enorm moeilijk, omdat er nauwelijks ruimte is om met passes daartussen te komen.

Afbeelding 5: Vier Olympiakos spelers rondom de bal, terwijl er maar twee PSV spelers in de buurt staan. (Bron: Ziggo Sport)

Toch liggen er juist tegen deze aanpak ook kansen, maar dat vereist wel iets waar niet de expertise van dit PSV ligt. In dit soort situaties ligt er vaak ruimte aan de niet-balkant om tot kansen te komen. Door snel van kant te wisselen met een crosspass of via snelle gerichte passes liggen er dan legio mogelijkheden tegen de Grieken.

Het probleem voor PSV is dat ze enerzijds onvoldoende de niet-balkant bezetten, en anderzijds te vaak één handeling extra nodig hebben op momenten dat de mogelijkheid er wél is. De Eindhovenaren slagen er te weinig in om de bal snel van kant naar kant te laten gaan om hier echt gebruik van te kunnen maken. Te vaak verzandt PSV hierdoor in het kort spelen op één flank, iets wat te makkelijk te verdedigen is voor Olympiakos. Ook Peter Bosz benoemde dit na afloop als één van de grootste problemen van PSV in deze wedstrijd.

Afbeelding 6: Een moment waarop er wel spelers aan de niet-balkant staan, en deze via een crosspass of via een middenvelder snel bereikt kunnen worden, maar PSV verzuimt dit te doen. (Bron: Ziggo Sport)

Een tweede mogelijke manier om tot kansen te komen tegen de Grieken is via diagonale diepteloopacties. Op momenten dat veel spelers van Olympiakos bezig zijn met het verdedigen rondom de bal, ontstaat er vaak ruimte tussen de verdedigers om diep te lopen. Zeker op momenten dat één van de verdedigers uitstapt, zien we vaak dat er ruimte ontstaat.

Het probleem van PSV is dat ze dit in deze wedstrijd veel te weinig herkennen. Zelfs spelers van wie dit de expertise is, zoals Guus Til en Ismael Saibari, slagen er te weinig in om dit soort momenten te herkennen, terwijl die zich geregeld voordoen. Doordat PSV verzuimt om op deze manier gebruik te maken van de ruimtes die Olympiakos weggeeft, komt het nauwelijks tot kansen in deze wedstrijd. Pas in de blessuretijd kwam PSV langszij door een standaardsituatie en een fout van de keeper.

Afbeelding 7: Een moment waarin er ruimte tussen de centrale verdedigers is én tussen de back en de centrale verdediger voor een diepteloopactie van een middenvelder of de buitenspeler, die dit echter niet herkennen. (Bron: Ziggo Sport)

PSV zet druk, maar Olympiakos heeft een escape

Zoals altijd zet PSV ook in Griekenland weer agressief druk vooruit. Dit doet PSV, zoals vrijwel altijd, in een 4-4-2-formatie, waarbij Til en Saibari als eersten doordekken en daarachter Mauro Júnior en Joey Veerman de middenvelders van Olympiakos onschadelijk moeten maken. Op momenten dat Olympiakos kort wil opbouwen, wordt de achterhoede van de Grieken al vroeg onder druk gezet – in tegenstelling tot de wedstrijden tegen Leverkusen en Napoli, waarin Bosz een iets conservatievere aanpak koos. Op voorhand is deze aanpak logisch: Olympiakos probeert normaal gesproken via een korte opbouw één van de controleurs vrij te spelen om van daaruit met directe passes naar voren te komen.

Afbeelding 8: De formatie van PSV in het druk zetten in beeld. (Bron: Ziggo Sport)

Toch sorteert deze aanpak niet echt effect, en dat heeft met twee voornaamste spelers te maken aan Griekse zijde: Chiquinho en El Kaabi. Op momenten dat PSV druk zet, schroomt Olympiakos niet om direct de lange bal te spelen richting de twee voorste spelers. Tegelijkertijd bewegen de buitenspelers vaak wat verder terug, en probeert Chiquinho juist in het centrum voor diepgang te zorgen.

Op die manier ontstaat er ruimte voor El Kaabi om diep te gaan richting de vleugels, waar de spits de één-op-één-duels met de verdedigers van PSV mag aangaan. De Marokkaanse spits is fysiek behoorlijk sterk en slaagt er dan ook vaak in om in dit soort duels zijn directe tegenstander de baas te zijn. Hierdoor werkt de druk van PSV vaak averechts: door het hoge drukzetten heeft Olympiakos een makkelijke escape, namelijk door directer naar voren te spelen.

Afbeelding 9: De ruimte tussen de back en de centrale verdedigers van PSV is gecreëerd door de buitenspelers, waardoor El Kaabi diep kan gaan. (Bron: Ziggo Sport)

Conclusie

PSV was in deze wedstrijd niet bij machte om echt dominant te zijn tegen Olympiakos. De goed georganiseerde Grieken maakten het PSV enorm lastig en waren over de hele wedstrijd gezien zeker niet minder dan de Eindhovenaren. Dankzij de late gelijkmaker van Ricardo Pepi haalt PSV toch nog een resultaat uit deze wedstrijd, al was dat over de hele wedstrijd gezien misschien niet verdiend. Huiswerk voor Peter Bosz voor de komende Champions League-wedstrijden.