Miljoenen achter Oost-Europese successen

Haast ongemerkt waren Zenith Sint Petersburg, Rapid én Steaua Boekarest, en Levski Sofia kwartfinalisten in de jongste editie van de UEFA Cup. Het was de eerste keer sinds 20 jaar dat vier Oost-Europese teams bij de laatste acht stonden van een Europees bekertoernooi. Op een haartje na had Steaua zelfs de finale bereikt van de cup. Middlesbrough werkte echter een onmogelijk geachte achterstand weg en liet de Roemenen verslagen achter. De laatste wapenfeiten van Steaua dateerden van de jaren ?80, toen de Europacup I werd veroverd. Daarna waren er slechts mondjesmaat successen voor ploegen van de Balkan. Waar komt de huidige Oost-Europese wederopstanding toch vandaan?2414Levski SofiaHet verhaal van Levski Sofia is nogal omstreden. Na de teloorgang van de Bulgaren begin jaren ?90 vond de Israëliër Michael Chorny het mooi geweest. De miljardair van Russische komaf had op dat moment de zeggenschap over de bedrijven Neftinvestbank, Mobiltel en Petrol. Dat was voor Chorny niet genoeg. Hij vond in Levski Sofia een nieuw speeltje. Met de miljoenen die Chorny in Levski stak werd het beetje bij beetje weer een ploeg van naam, met de kwartfinale in de UEFA Cup als resultaat. Aan de revival van de hoofdstedelingen hangt echter een vies luchtje. De naam van Chorny werd (en wordt) regelmatig in verband gebracht met die van de Russische maffia. Zo zou de rijkaard banden hebben met de maffiagroep van Vyacheslav Ivankov. De 54-jarige multimiljardair werd, voornamelijk in de midden jaren ?90, al verdacht van corruptie en afpersing. Naast zijn riante bezittingen kreeg hij met zijn broers Lev en David tussen 1992-1996 daarbovenop liefst 70% van de Russische aluminiumindustrie in handen. Omdat er bij de overname enkele hoge piefen onder verdachte omstandigheden overleden, wordt Michael Chorny zelfs (onofficieel) verdacht van moord. Inmiddels zou Chorny zijn handen van Levski Sofia hebben afgetrokken en zijn belangen hebben afgestaan aan voorzitter en zakenpartner Todor Batkov. Of Chorny achter de schermen nog een flinke vinger in de pap heeft blijft een mysterie.2415Steaua BoekarestNa de val van het IJzeren Gordijn in 1989 viel het hechte Oost-Europa uiteen in kleinere republieken. De afzonderlijke landen verbraken het nauwe contact met Moskou en gleden, ook op voetbalgebied, in een diep dal. Het Roemeense voetbal niet uitgezonderd. Steaua Boekarest, in 1986 Europa?s beste, speelde vanaf 1989 geen rol van betekenis meer in de Europese clubtoernooien. Dit jaar was het anders. Net als bij Levski Sofia zit ook achter dat succes een welvarend zakenman.2416De excentrieke Gigi Becali wordt de Roman Abramovitsj van Roemenië genoemd. Behalve voorzitter van de bekendste club van zijn land, staat Becali te boek als multimiljonair. Zijn doel is Steaua terug te brengen naar de Europese top. Dat gebeurt op een zakelijke manier. Trainers worden te pas en te onpas gewisseld. Zo twijfelde de Italiaan Walter Zenga over contractverlenging en werd zodoende zonder pardon op straat geknikkerd. Op dit moment staat Cosmin Olaroiu voor de groep. Hij liet Steaua dit seizoen attractief voetballen, en kweekte een stugge achterhoede. De ploeg was na twintig jaar dichtbij een nieuw Europees hoofdstuk in de geschiedenisboeken van de club, maar het Engelse Middlesbrough stak daar in de laatste minuut van de halve finale een stokje voor. Voor de mannen van Becali en Olaroiu volgend seizoen een nieuwe kans. Het Russische voetbalAls het gaat om investeringen van rijke zakenmannen in voetbalclubs spant Rusland de (Oost-) Europese kroon. De vier grote clubs uit Moskou hebben allen een lucratief contract met miljardairen of geprivatiseerde bedrijven. Daarmee worden grote spelers uit West en Zuid-Europa gekocht. Dit staat haaks op de geschiedenis, toen geen enkele voetballer uit de rest van ons continent eraan dacht te emigreren naar Oost-Europa. Dinamo Moskou is momenteel in handen van de oliemagnaat Yukos. De multimiljardair heeft banden met, jawel, Michael Chorny. Yukos smeet met geld in de Russische hoofdstad. Zo lokte hij de Portugese middenvelder Maniche naar Dinamo, evenals diens landgenoot Costinha. Even verderop is de UEFA Cup-winnaar van 2005 actief, CSKA Moskou. De Moskovieten, in de jaren ?80 gesteund door het Russische leger, hebben een meerjarig contract met (wederom) een oliegigant. Sibneft, een oud-bedrijf van Roman Abramovitsj, ondersteunt de counterploeg met tientallen miljoenen euro?s. Bij de andere twee ploegen is het niet anders. Spartak Moskou krijgt ondersteuning van Lukoil, en Lokomotiv Moskou wordt gesponsord door een geprivatiseerde spoorwegmaatschappij. Hierdoor kon Lokomotiv een nieuw stadion aanschaffen en goede Champions League-resultaten boeken. 2417Guus Hiddink en Dick Advocaat gaan volgend seizoen aan de slag in dit Rusland. Zij zullen de Oost-Europese gedaanteverwisseling van nabij meemaken. Rijke, vaak omstreden, zakenmannen die een voetbalclub als machtsmiddel en speelgoed gebruiken zijn er de gewoonste zaak van de wereld geworden. Guus en Dick zijn gewaarschuwd?..