Waar ging het mis?

VoorbereidingHet Nederlands Elftal wordt in aanloop naar het duel met Portugal voor het eerst geconfronteerd met onrust en een kritische toonzetting van de media. Journalisten maken er een sport van de besloten training toch te verslaan, met verstrekkende gevolgen. Uit de hesjesronde blijkt dat Mark van Bommel, Ruud van Nistelrooy en Khalid Bouhlarouz op de schopstoel zitten en mogelijk niet zullen spelen tegen Portugal. In de persconferentie laat de bondscoach doorschemeren niet tevreden te zijn met de inbreng van Van Nistelrooy in de groepsduels, nog voordat Van Basten daarover met de betrokkene zelf heeft gesproken. Aan alles is te merken dat het nu menens is en de vrijblijvendheid is vertrokken als sneeuw voor de zon. De gezichten van de Oranje-spelers bevatten spanning, bij een enkeling frustratie. 2338De toon is gezetDie frustratie komt al na een minuut of vier tot uiting, wanneer Mark van Bommel met een harde charge de toon van de wedstrijd zet. Hij ontvangt direct de gele kaart van scheidsrechter Vladimir Ivanov. Het zou niet de laatste zijn. Amper acht minuten later haalt Khalid Bouhlarouz de angel uit de Portugese aanval, door Cristiano Ronaldo kennis te laten maken met zijn genadeloze noppen. Ook Boula gaat op de bon, maar veel belangrijker nog is de grimmige sfeer die heerst tussen de spelers. Één geniale ingeving van Maniche is niet alleen beslissend voor de wedstrijd, maar eigenlijk ook het enige sportieve hoogtepunt van het duel. Het doelpunt van de Portugese alleskunner is fraai, de actie die eraan vooraf ging nog mooier. 2339Als vlak voor rust de eerste rode kaart valt, verovert door de oliedomme Costinha, groeit het vertrouwen bij het oranjelegioen. Het blijkt ijdele hoop, aangezien scheidsrechter Ivanov vastbesloten is zo snel mogelijk het nummerieke overtal van Nederland ongedaan te maken. Wie anders dan Figo helpt de Rus met die doelstelling, door als stervende zwaan ter aarde te gaan na een schouder-tegen-schouder duel met Khalid Bouhlarouz. Portugal-bondscoach Felipe Scolari trekt daarop alle vertragingsmethodes uit de kast, waardoor van een wedstrijd geen sprake meer is. Nederland zoekt geforceerd naar een gaatje in de spijkerharde bordeauxrode defensie. Omdat vrijwel alle spelers acteren op de helft van Portugal, is de ruimte minimaal. Oranje?s echte geheime wapens, Arjen Robben en Robin van Persie, hebben daardoor nauwelijks kans hun actie te maken in het mêlee van spelers. Dirk Kuijt, die voor het eerst in de basis mag starten tijdens het WK, krijgt nauwelijks bruikbare ballen. Ook in het meevoetballen slaagt hij nauwelijks, voornamelijk door de dubbele dekking die hij telkens aan zich heeft hangen. Naar mate de wedstrijd op zijn einde loopt, wordt de sfeer grimmiger en onsportiever. Johnny Heitinga weigert, op commado van Van Basten, de bal terug te spelen nadat de Portugezen wegens een blessure het speeltuig hebben uitgeschoten. De opmars van de Ajacied wordt gestuit door Deco, die even later wegens oponthoud het veld moet ruimen. Datzelfde lot is er voor Van Bronckhorst, die een counter in de kiem smoort, maar wel zijn tweede gele kaart verzamelt. Daarmee gaat feitelijk het licht uit voor Nederland, dat nauwelijks meer gevaar kan stichten. Waar ging het mis?Een leeg gevoel maakt zich meester over de teleurgestelde Oranjefans. Nederland is vroeg uitgeschakeld, hoewel het de vorige editie van het WK niet eens bezocht. Niettemin is het zinvol na te denken over de vraag waar het fout ging tegen Portugal. Eigenlijk is dat al in de vierde minuut, als Mark van Bommel de toon zet met zijn overtreding. Wanneer Bouhlarouz dat kunstje even later ook flikt, is een harde wedstrijd geboren, met matennaaierij en theater. Wie logisch nadenkt beseft dat spelers als Deco en Figo in de wieg zijn gelegd voor dat type voetbal, zoals bij de tweede gele kaart van Bouhlarouz ook blijkt. Portugal heeft patent op hard en geniepig voetbal, maar kan ook sierlijk spelen. Dat laatste werd echter door Nederland zelf onmogelijk gemaakt, door het uit de wedstrijd schoppen van Cristiano Ronaldo. 2340De vraag of Van Nistelrooy het beter had gedaan is niet relevant. Het was geen wedstrijd voor Kuijt noch Van Nistelrooy. Het was een wedstrijd van geluk en doortraptheid, met twee kwalitatief gelijkwaardige tegenstanders. Het verschil is echter dat Portugal met een grotendeels volgroeide generatie speelt, waar het gros van de basisspelers met FC Porto al eens de Champions League wonnen. Aangevuld met een voetballer als Figo kun je spreken van een volwassen en gerijpte ploeg, tegen Nederland dat ten onder is gegaan aan de naïviteit. De generatie Sneijder, Van der Vaart, Robben en Van Persie beschikken over talent, maar hebben internationaal gezien nog weinig bereikt. Een speler als Mark van Bommel is daarin al veel verder, getuige ook de drie gele kaarten die hij aan Portugese zijde versierde.Niettemin is het toekomstperspectief, kijkend naar het EK 2008, redelijk positief. Naar alle waarschijnlijkheid zullen Cocu en Van der Sar het toernooi in Oostenrijk en Zwitserland niet meer meemaken, maar het succes van Jong Oranje in (uitgerekend) Portugal geeft de burger moed. Een schrale troost? 2341Foto's: Orangepictures