De macht van de zaakwaarnemer

Door Jeroen Kuiper

De zaakwaarnemer deed zijn intrede in de voetballerij eind jaren zestig. Tot die tijd deed iedere profvoetballer zijn contractbesprekingen zelf. Hier kwam verandering in, doordat Johan Cruijff in 1969 aan zijn schoonvader opbiechtte hoeveel salaris hij verdiende bij Ajax. De vijftienduizend gulden plus premies die Cruijff per jaar ontving, schoten Coster in het verkeerde keelgat. Hij vond dat El Salvador zich had laten inpakken en bood aan zijn zaken te regelen. Zo regelde hij een sterk verbeterd contract voor Cruijff en leidde hij zijn nevenactiviteiten in goede banen. Bovendien zorgde hij ervoor dat Cruijff een persoonlijke  ponsor kreeg (Puma).

Met Coster als zaakwaarnemer was de oud-voetballer van Ajax, FC Barcelona en Feyenoord zijn tijd ver vooruit. Want was Cruijff eind jaren zestig nog de enige speler die zijn zaken op het gebied van contractbesprekingen uit handen gaf, tegenwoordig kijkt men in de voetbalwereld vreemd op als je geen zaakwaarnemer hebt.


Kees Ploegsma: "Het draait in deze wereld om het hebben van een zo groot mogelijk netwerk." (Pro Shots)

"Klopt, tegenwoordig wordt vrijwel iedereen vertegenwoordigd door een zaakwaarnemer", vertelt Kees Ploegsma sr. van het gelijknamige bureau. Hij legt uit wat de werkzaamheden van een zogenoemde spelersmakelaar precies inhouden. "Wij begeleiden spelers en trainers. Zo leiden we namens hen de onderhandelingen over de contracten. Daarnaast bieden we pakketten aan op juridisch, fiscaal, bank en verzekeringsgebied. Hier kunnen de voetballers dan van profiteren."

"Als zaakwaarnemer dien je het belang van je spelers te behartigen", vertelt Louis Laros van de Vereniging voor Contract Spelers (VVCS). "En daarvoor probeer je het zo goed mogelijk te doen. Een club vindt dit meestal niet zo leuk. Zij hebben een ander belang, namelijk het eigen. En dan kom je soms loodrecht tegenover elkaar te staan."

Volgens Hans Nijland van FC Groningen is er op de makelaars weinig aan te merken. "Onze relatie met zaakwaarnemers is over het algemeen goed. In Nederland hebben we er meer goede dan slechte. Omdat we veel buitenlandse spelers hebben doen we ook veel zaken met zaakwaarnemers uit andere landen. Maar ook daar zitten vrij goede zakenmensen. Vooral in Scandinavië hebben we goede ervaringen, omdat we daar veelvuldig komen."


Hans Nijland (FC Groningen): "Weinig aan te merken op zaakwaarnemers." (Pro Shots)

Alleen zaakwaarnemers uit Zuid-Amerika zijn de algemeen directeur een doorn in het oog. "Dat hebben we meegemaakt bij de transfers van spelers uit die landen. Die zaakwaarnemers zijn een tikkeltje anders, ze doen hun zaken vol emotie. Dat is daar weer gebruikelijk."

Naast het werk voor spelers en trainers, wordt Ploegsma ook wel eens op pad gestuurd door de clubs zelf. "Het komt wel eens voor dat we namens een club gaan praten met een speler. Hoe zit het me je contract, welke clausules heb je in je contract. Wij zoeken dit soort dingen dan uit voor een club, omdat ze hun naam nergens willen laten vallen."

PSV en Lemic
Maar soms is de zakelijke verhouding tussen club en zaakwaarnemer helemaal zoek, zoals onlangs bleek in de soap rondom PSV en Vlado Lemic. Deze Servische zaakwaarnemer fungeerde de afgelopen jaren als de huismakelaar van de Eindhovenaren. In 2000 werd hij geïntroduceerd door toenmalig trainer Eric Gerets. Zijn eerste zakelijke contacten met PSV gingen over de komst van Mateja Kezman van Partizan Belgrado.

De afgelopen jaren kwamen door middel van zijn netwerk onder meer Heurelho Gomes, Alex, Slobodan Raijkovic en Danko Lazovic de gelederen van PSV versterken. Ook kwam met behulp van Lemic de samenwerking tussen Chelsea en de 21-voudig Nederlands kampioen tot stand. Daarnaast trad hij wel eens op namens de club om te informeren naar de vraagprijzen van spelers of om namens PSV te onderhandelen over een speler.


Zaakwaarnemer Vlado Lemic fungeerde de afgelopen jaren als huismakelaar van PSV. Onlangs barstte de bom. (Pro Shots)

Sinds de komst van algemeen directeur Jan Reker botert het echter niet meer zo tussen PSV en Lemic. De makelaar heeft volgens Reker teveel macht binnen PSV. In de media verschenen verhalen dat Lemic namens PSV onderhandelde over toenmalig Vitesse-spits Danko Lazovic, terwijl dit zijn eigen cliënt is. De vete tussen Reker en Lemic heeft inmiddels al geleid tot het vertrek van scout Piet de Visser en technisch manager Stan Valkcx, beiden voorstander van de band met Lemic.

Laros heeft de berichtgeving over de praktijken binnen PSV met verbazing gelezen. "Dit kan eigenlijk niet. Ik weet niet alle details, maar het wekt verbazing dat de heer Lemic namens PSV over zijn eigen speler mag onderhandelen." De VVCS-makelaar verbaast zich erover dat een Nederlandse topclub zaken doet met iemand die niet over de juiste papieren beschikt. "Lemic heeft namelijk geen licentie gekregen van de FIFA." Daarnaast vreest hij dat de negatieve media-aandacht de zaakwaarnemers in een kwaad daglicht zet. "Ons imago was al niet al te rooskleurig. We proberen wel ons werk zo goed mogelijk te doen. In de media hoor je echter alleen maar de negatieve verhalen. Het is jammer, want zo verslechtert het imago alleen maar."

Het beleid in Eindhoven zorgt ook voor gefronste wenkbrauwen bij Ploegsma. Volgens de oud-manager van PSV mocht Lemic teveel op eigen houtje opereren van de Eindhovenaren. "Het enige dat ik erover kan en wil zeggen is dat PSV Lemic teveel de vrije hand heeft gegeven, hij mocht veel op eigen houtje opereren. Dat is hem niet te verwijten. PSV moet zich dat aanrekenen", vindt hij. "Of zaakwaarnemers dan te veel macht hebben? Tja, het gaat naar mijn mening niet om het hebben van macht, maar om het creëren van een zo groot mogelijk netwerk. Want dat is toch waar het in dit wereldje om draait."

Kwestie van marktwerking
Zaakwaarnemers die de baas zijn bij FC Groningen: Hans Nijland ziet het niet gebeuren. "FC Groningen is baas in eigen huis", is hij stellig. "We hebben met meerdere zaakwaarnemers contact. Natuurlijk kun je het met de een wat beter vinden dan de ander, maar een huismakelaar hebben we niet. Afhankelijk zijn van derden willen we niet." De directeur heeft eerder verhalen gehoord die dezelfde strekking hebben als het verhaal over de transfer van Lazovic. "Ik heb wel eens verhalen gehoord, waarbij het bekend is dat de zaakwaarnemer zowel namens de club als de speler onderhandelt. En daar was iedereen van op de hoogte."

Dat zaakwaarnemers veel macht hebben is Nijland echter geen doorn in het oog. "Als een goede speler in de belangstelling staat van een andere club, dan kan de zaakwaarnemer beide partijen tegen elkaar uitspelen. Maar dat is natuurlijk ook het werk van een
zaakwaarnemer. Daar heb ik weinig moeite mee." Volgens de Groningse beleidsmaker is het kwalijker dat clubs de zaakwaarnemers moeten betalen. "Ik heb er moeite mee dat FC Groningen de zaakwaarnemer moet betalen, terwijl hij aan de onderhandelingstafel zit namens de speler. Een gek systeem vind ik dat. Daarover zijn dan ook discussies gaande. Ik sluit ook zeker niet uit dat in de toekomst het systeem op de schop gaat."