Transfermarkt op hol geslagen: dit is waarom clubs steeds meer uitgeven

(Dit is een door de afgeronde Pogba-transfer geactualiseerde versie van het artikel van 8 augustus.)

Er staat de laatste jaren geen maat op de transfersommen en salarissen die clubs aan spelers uitgeven. Het voetbal maakt een eigen inflatie door, één die totaal niet strookt met de realiteit. De recente uitspraken van Arsene Wenger, al tientallen jaren in het vak, zijn daar typerend voor. "Sinds ik in het voetbal zit heb ik altijd gedacht: het kan niet hoger dan dit. En altijd zat ik weer fout. Waar gaat dit heen? 200 miljoen? 300 miljoen?" Geen onrealistische verwachting met de ontwikkelingen van de laatste jaren. Maar wat zijn nu precies de oorzaken van die enorme stijgingen, ieder jaar weer?

Zaakwaarnemers
De laatste jaren zijn in zaakwaarnemersland 'superagenten' geboren, zaakwaarnemers als Jorge Mendes en Mino Raiola die megatransfers sluiten en daar ook megabedragen voor vragen. Met de commissie die Manchester United, een van de grootste uitgevers op de transfermarkt deze zomer, moet betalen aan Raiola voor de komst van Paul Pogba (naar verluidt dertig miljoen euro), had de club al een prima speler kunnen kopen. Mendes, de zaakwaarnemer van onder meer Cristiano Ronaldo, heeft in zijn loopbaan al voor 750 miljoen euro aan contracten gesloten en hield daar zelf een slordige 73 miljoen euro aan over, aldus Forbes vorig jaar.

Overigens stijgen niet alleen de kosten van transfers door het steeds groter wordende aandeel van 'superagents'. Zelfs bij gewone contractverlengingen moeten clubs de portemonnee flink trekken voor de zaakwaarnemer. Volgens The Guardian was Manchester United tussen oktober 2015 en februari 2016 bijna twaalf miljoen euro kwijt aan spelersmakelaars, zonder ook maar één enkele transfer te sluiten. Dat geld werd allemaal overgemaakt aan zaakwaarnemers voor hun rol in de contractonderhandelingen.

TV-inkomsten
Waar het de laatste jaren door transferverboden en het UEFA Financial Fair Play iets rustiger is geworden in Spanje, is de Premier League opgekomen als de nieuwe spil in het transfergeweld. Dit valt niet los te zien van de bizarre tv-deal die de Premier League begin 2015 heeft gesloten met zenders Sky Sports en BT Sport voor de seizoenen 2016/17 tot en met 2018/19. Sky Sports en BT Sport kochten respectievelijk vijf en twee van de in totaal zeven Premier League-pakketjes voor het astronomische bedrag van 7 miljard euro, een bedrag dat 71 procent hoger lag dan de voorgaande tv-deal. En daar komen alle buitenlandse deals om de Premier League uit te zenden (de verkoop voor 2013/16 leverde vier miljard uit het buitenland op) nog bij. Per wedstrijd betalen Sky en BT ruim dertien miljoen euro voor de uitzendrechten.

Dit heeft een direct effect op de budgetten van clubs in de Premier League, die allemaal delen in de bizarre tv-deal die vorig jaar werd gesloten. Het prijzengeld voor de kampioen van 2017 alleen al vliegt dik over de tweehonderd miljoen euro heen, maar alle andere Premier League-deelnemers hoeven niet te klagen met al honderd miljoen euro aan tv-inkomsten van de binnenlandse deal per club. Genoeg om weer een transferrecord te breken.

China
There is a new player in town en die heeft onbegrensde financiële mogelijkheden. Door de razendsnelle opkomst van China als voetballand én de bereidwilligheid van spelers om in de bloei van hun loopbaan naar Azië te vertrekken verandert de situatie op de transfermarkt razendsnel. Europese clubs moeten concurreren met exorbitante salarissen en transfersommen uit China en dat kan alleen door zelf meer geld uit te trekken voor transfers en lonen. Waar China vervolgens gewoon weer lachend overheen gaat. Het kamp-Higuain heeft ongetwijfeld in de onderhandelingen met Juventus laten vallen dat er een voorstel van Hebei China Fortune lag met een weeksalaris van 900.000 euro...

Marketing
Voetballers worden steeds meer merken en de grote clubs weten daar als geen ander op in te spelen. Waarom zou je als Real Madrid zijnde wakker liggen van een investering van 90 miljoen euro in Cristiano Ronaldo, wanneer een jaar later blijkt dat datzelfde bedrag door uitstekende marketing en merchandising (ook en vooral in andere werelddelen) alweer is terugverdiend met de verkoop van shirts en allerlei andere CR7-prullaria? Of laten we Manchester United nog maar eens als voorbeeld nemen: die club zou nu al wereldwijd 90 miljoen euro (!) hebben verdiend aan de verkoop van shirts met daarop de naam van Zlatan Ibrahimovic. Miljoenen die door de transfervrije komst van Zlatan allemaal in de Pogba-deal gestopt konden worden.

Het is de gekte die de gekte in stand houdt.