Waarom Ten Hag wel of soms juist niet voor Dolberg als diepe spits kiest

Op eenvoudige wijze nam Ajax zondagmiddag in de Johan Cruijff Arena afstand van Fortuna Sittard: 4-0. De doelpuntenproductie werd eerlijk verdeeld door Dusan Tadic en David Neres. In deze analyse aandacht voor Kasper Dolberg én een kijkje in het hoofd van Erik ten Hag. Waarom kiest de Ajax-trainer tijdens wedstrijden voor een bepaald type spits? 

Door Koen Bloks

Kasper Dolberg kreeg tegen Fortuna de voorkeur in de punt van de aanval. De Deen is niet altijd verzekerd van een basisplaats onder Ten Hag. De trainer van Ajax kijkt per wedstrijd met welke spelers hij het beste de tegenstander kan bestrijden. De verdedigers van Fortuna verdedigden zondag in de zone en er waren weinig momenten dat de Limburgers vooruit druk gaven. Totdat de vermoeidheid toesloeg, waren de ruimtes erg klein tussen de verdediging en het middenveld. Ook koos Ten Hag voor Ziyech als 'tien': de spelmaker komt van nature in de bal en wijkt uit naar de zijkanten. Wanneer ook de spits in de bal komt, vormt zich een soort handbalopstelling rondom het verdedigende blok van de tegenstander, zonder bezetting in de punt.
Door de afwezigheid van Donny van de Beek op 'tien' is er geen bezetting in de spits wanneer Dolberg in de bal komt. Een elftal dat niet in de zone verdedigt, zou met Dolberg meestappen - waardoor nieuwe ruimtes ontstaan. Fortuna doet dat niet en daarom kiest Ten Hag voor Ziyech als '10' en Dolberg in de spits.

Ten Hag had óók de mogelijkheid om voor Huntelaar of Tadic in de spits te kiezen. De Tadic-variant, die we in de afgelopen weken veelvuldig zagen, wordt vooral gebruikt in wedstrijden waarin Ajax de verdedigers van de tegenstander wél uit positie kan trekken. Deze variant wordt door Ten Hag ook toegepast als er een sterke targetman nodig is tegen teams die hoog en intensief druk zetten. Met Tadic kan Ajax wat betreft balvastheid en duelkracht de lange bal beter kwijt dan met Dolberg. Huntelaar is derde keus in de spits en krijgt zijn kansen als invaller of wanneer Dolberg niet in vorm is.
Bijna de gehele wedstrijd blijft Dolberg ver weg van de bal. De spits doet weinig in de opzet van de aanval, maar zorgt wel voor structurele bezetting voor het doel. Ook heeft Ajax de mogelijkheid om de bal in de diepte te leggen: Dolberg bedient voorafgaand aan de 4-0 Tadic na een slimme loopactie. 

Aan de assist van Dolberg op Tadic gingen een kenmerkende positionering en loopactie van de spits vooraf (zie boven). De Deen positioneerde zich in buitenspelpositie (en buiten het gezichtsveld) achter de centrale verdediger die het verst van de bal verwijderd was. Wanneer een Ajacied in de positie komt om de bal achter de laatste lijn van de tegenstander te leggen, komt Dolberg in actie. De spits stapt naar voren om niet meer buitenspel te staan, sprint richting de andere centrale verdediger - die stapt als reactie mogelijk naar voren - en gaat daarna de diepte in, richting doel.

Niet alleen ver van het doel laat Dolberg zijn kenmerkende loopactie zien. Ook voorafgaand aan het tweede doelpunt van Ajax komt de spits op deze manier vóór zijn directe tegenstander. Door voor een tegenstander te komen, heeft de verdediger geen gelegenheid om goed uit te verdedigen. Even later tekent Neres voor de 2-0. 


Dolberg lijkt zijn absolute topvorm nog niet te pakken te hebben, maar dat moeten we enigszins in perspectief plaatsen. Dolberg is van nature minder comfortabel in kleine ruimtes dan een speler als Tadic, maar wordt wél opgesteld tegen defensieve tegenstanders. Ook heeft Tadic vaak Donny van de Beek om zich heen. Hij speelt met veel diepte in z'n spel.

Dolberg moet veel meer zelf doen om in scoringsposities te komen en moet statischer spelen, zodat er altijd bezetting in de spits is. Het spel van Dolberg is daarom voor de scorebordjournalist moeilijk op waarde te schatten. Ten Hag zal maar wat blij zijn dat hij volop kan variëren: Dolberg was dit seizoen al betrokken bij 12 doelpunten in 18 wedstrijden. De Tadic-variant bewees afgelopen week tegen Real Madrid nog z'n waarde.

De @LaptoptrainerNL kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijkse wedstrijden in binnen- en buitenland en probeert op een begrijpelijke wijze de theoretische kant van het voetbal te belichten.