Waarom Van de Beek bij Ajax iets kan wat heel weinig topspelers kunnen

Waar Donny van de Beek ook wordt neergezet door Erik ten Hag, de middenvelder blijft bijzonder belangrijk voor Ajax. VoetbalPrimeur analyseert na een krankzinnige avond op Stamford Bridge het optreden van één van de Ajax-uitblinkers tegen Chelsea.

Door Ruud Bijnen

Een wedstrijd lang naar Van de Beek kijken is beslist geen straf. Ten Hag had dinsdagavond een kleine verrassing in petto door de Ajacied - in tegenstelling tot de eerste drie Champions League-groepsduels - op de plek van Edson Álvarez te zetten. Tegen Chelsea wist hij zichzelf weer altijd in de ruimte te positioneren en met zijn aannames, handelingssnelheid en verzorgde passing bracht hij overal op het veld rust aan de bal, zelfs onder druk en in de kleine ruimte.

Ook verdedigend was het indrukwekkend. Het valt misschien niet heel erg op, maar Van de Beek positioneert zich zo dat zijn dichtstbijzijnde tegenstander niet of nauwelijks aanspeelbaar is, zonder dat hij veel in duels terechtkomt. Opvallend hulpmiddel voor hem is daarbij zijn kijkgedrag. Hij kijkt ongelofelijk veel om zich heen en is constant aan het scannen hoe zijn medespelers en tegenstanders staan. Soms blikt hij meer dan eens per seconde over zijn schouders hoe het staat en past zich dan direct aan met een (kleine) herpositionering of bijvoorbeeld een sprintje.

Verdedigend sober maar effectief
Verdedigen ziet er bij Van de Beek zelden spectaculair uit. Hij houdt de passlijn dicht of gaat zo staan dat hij tussen een pass kan komen. Of hij blijft gewoon voor zijn man lopen. Legio voorbeelden zijn daarvan te vinden in de wedstrijd tegen Chelsea. Hij staat goed opgesteld en zijn kijkgedrag stelt hem daartoe in staat.

Rechts achter van de Beek staat Cesar Azpilicueta, de aanvoerder van Chelsea. De Ajacied heeft het in de gaten door over zijn schouder te kijken. Hij stapt een stukje naar rechts om de passlijn af te sluiten. (bron: Veronica)

Aanvallend toch gevaarlijk
De meer controlerende rol van Van de Beek op het Ajax-middenveld had ervoor kunnen zorgen dat hij minder in het vijandelijke strafschopgebied zou komen, maar niets was minder waar. De wisselwerking met Hakim Ziyech was buitengewoon goed. Het kwam zelden voor dat beiden voor de bal stonden. Ging Van de Beek diep, dan bleef Ziyech vaak wat meer verdedigend staan. Bovendien zijn de twee Ajacieden niet te beroerd om het vuile werk voor elkaar op te knappen.

Al bij de opbouw bleek Van de Beek van waarde. Op meerdere momenten wist hij zichzelf aan te bieden, onder druk zichzelf vrij te spelen en het spel te verplaatsen naar de ruimte. Hij wist vaak de ruimte te vinden achter de jagende voorhoede van Chelsea, om zo een voorwaarts vervolg te geven.

Blind bedient Van de Beek, die de ruimte vindt tussen de voorhoede en het middenveld van Chelsea. In dit geval wordt deze ruimte aangegeven met de cirkel. Hij verschaft zichzelf tijd en ruimte door telkens afstand te houden van zijn tegenstanders. Omdat hij om zich heen kijkt, weet hij de juiste plek te vinden om zich aan te bieden. (bron: Veronica)

Verder naar voren laat Van de Beek zien dat hij anderen in staat stelt om tot mogelijkheden te komen. Bijvoorbeeld in de zeventiende minuut. Hij verlengde een strakke pass van Lisandro Martínez subtiel met de hak en opnieuw leek hij exact de situatie om zich heen te kennen. In de kleine ruimte kiest hij doorgaans voor de de optimale oplossing.

Van de Beek ziet na een pass vier tegenstanders dicht bij zich staan en weet met één beweging de bal mee te geven aan Quincy Promes. Ziyech is wat verdedigender gepostioneerd. (bron: Veronica)

Van de Beek tekende na 55 minuten voor de 1-4 op Stamford Bridge. Het leek eenvoudig, maar het is weinigen gegeven. Opnieuw wist Van de Beek exact midden tussen de tegenstanders - op maximale afstand in deze situatie - positie te kiezen. Kijkgedrag gaat hieraan vooraf. Zijn timing om in de ruimte te komen is perfect. Ondanks dat de bal hard wordt ingespeeld door Ziyech, wist Van de Beek de bal met één keer raken goed neer te leggen voor zijn rechterbeen. Raak.

Van de Beek komt in de zestien en positioneert zich perfect tussen de tegenstanders. Ziyech speelt de bal hard in en de controle is perfect. De bal ligt direct goed en de middenvelder schiet de bal hard in de verre hoek. (bron: Veronica)

De omzetting voor Van de Beek deerde Ajax niet. Sterker nog, het liep beter dan normaal. De wisselwerking tussen Van de Beek en Ziyech was goed, waardoor de twee Ajacieden afwisselend wat dieper stonden. Van de Beek was waardevol in de opbouw, ondanks het hoge tempo van Chelsea. Door zijn balbehandeling en vooral kijkgedrag is hij altijd in staat om ruimte te vinden voor zichzelf en rust te brengen aan de bal.

Verdedigend lijkt Van de Beek niet echt een fysieke speler, maar wie hem volgt ziet al snel dat hij nuttig is door goed positie te kiezen. Een passlijn eruit halen of zo dicht op een tegenstander staan dat deze niet meer ingespeeld wordt, is zeker zo belangrijk voor dit Ajax. Met de juiste medespelers om hem heen die zijn aanvallende acties opvangen, lijkt Ten Hag met Van de Beek zijn Ajax-puzzel compleet te hebben.

Ruud Bijnen is als voetbalanalist werkzaam voor Almere City, heeft onlangs master in coaching aan het Cruijff Institute behaald en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.