Ajax ontvangt Liverpool: de kansen en gevaren voor de Amsterdammers
Het Champions League avontuur van Ajax gaat woensdag van start. De Amsterdammers nemen het op tegen de voetbalmachine van Jürgen Klopp, die revanche zal willen voor de matige Champions League-campagne van vorig seizoen. Waar liggen de kansen voor Ajax en waar moeten de Amsterdammers voor opletten?
Door Evert van Zoelen
Speel met een dubbele '6'
Eén van de belangrijkste wapens van Liverpool de afgelopen jaren is het drukzetten. De ploeg doen dit door in 'halve' ruimtes te gaan staan en zich zo te positioneren dat de voorste spelers een passlijn naar een tegenstander afdekken wanneer ze drukzetten op een andere tegenstander.
Het vaste recept is hierbij dat spits Roberto Firmino de passlijn naar de verdedigende middenvelder van de tegenpartij afdekt, terwijl buitenspelers Mo Salah en Sadio Mané drukzetten op de centrale verdedigers en de passlijnen naar de backs afdekken. De middenvelders daarachter kiezen positie tussen de centrale middenvelders en de backs, zodat ze in staat zijn om op beide spelers druk te zetten.
Firmino dekt de passlijn naar de verdedigende middenvelder af, Mané komt vanaf de zijkant aangelopen. Bron: Ziggo Sport.
In de Premier League hebben teams hier verschillende oplossingen voor bedacht. De conclusie lijkt te zijn dat Liverpool het best te bespelen is door met twee 'zessen' te gaan spelen. Als de tegenstander met twee verdedigende middenvelders speelt, kan Firmino niet de passlijn naar beide tegenstanders kan afdekken. Dit betekent ook dat de afstand tot backs Andy Robertson en Trent Alexander-Arnold te groot wordt als de middenvelders van Liverpool doorstappen.
In de Champions League-finale van 2019 speelt Tottenham met twee 'zessen'. Wijnaldum moet de middenvelder afdekken, maar daardoor komt de back vrij. Bron: BT Sports.
Omdat Ajax voornamelijk in een 4-2-3-1 opstelling speelt, zal dit een logische stap zijn voor trainer Erik ten Hag. De grote vraag is dan welke twee spelers op die controlerende posities moeten gaan spelen. Deze spelers zijn erg belangrijk in het creëren van een vrije speler in de opbouw, waardoor de kans groot is dat Ten Hag voor tenminste één 'voetballende', middenvelder neerzet, waarschijnlijk Ryan Gravenberch of Davy Klaassen.
Zet een speler met diepgang op ‘10’
De laatste wedstrijd voor de interlandperiode is een afgang voor Liverpool. Aston Villa is met liefst 7-2 te sterk voor de regerend langskampioen. Eén de sterke zetten die Villa-manager Dean Smith die wedstrijd doet: met Ross Barkley een speler met diepgang op het middenveld posteren. Dit levert Villa twee grote voordelen op.
Het eerste voordeel wordt behaald doordat Liverpool niet meer zoveel energie in wedstrijden lijkt te kunnen leggen als in voorgaande seizoenen. Dit resulteert erin dat de spelers voorin minder snel druk op de bal krijgen. De achterhoede probeert daarentegen nog steeds een erg hoge laatste lijn aan te houden en op buitenspel te spelen. Voorin is er minder snel druk op de bal en dat leidt geregeld tot situaties waarin een tegenstander vrij aan de bal is en de verdedigers van Liverpool erg hoog blijven staan in plaats van in te zakken.
Bijkomend 'voordeel' voor Ajax is dat Virgil van Dijk geblesseerd is, waardoor Liverpool zijn leider in de laatste lijn mist. Vooral centrale verdediger Joe Gomez is een stuk minder zeker van zijn zaak wanneer hij met zoveel ruimte in zijn rug speelt.
Liverpool stapt op buitenspel, terwijl er geen druk op de bal is. Hierdoor kunnen de spelers van Aston Villa diepgaan in de ruimte achter de verdediging. Bron: Sky Sports.
De omschakeling is het tweede voordeel dat Ajax kan creëren. Tijdens Aston Villa - Liverpool is enkele keren te zien dat de thuisploeg in het middenveld de bal verovert en een tegenaanval begint. Op dat moment begint Barkley te sprinten en is Fabinho als verdedigende middenvelder van Liverpool niet in staat om hem bij te houden. Het overgeven van de lopende mensen vanaf het middenveld gaat ook niet erg soepel en zal tegen Ajax alleen nog maar moeizamer zijn zonder Van Dijk.
Barkley gaat in de omschakeling over Fabinho heen. Bron Sky Sports.
Voor Ajax is het dus lonend om met spelers met diepgang te spelen, zeker vanaf het middenveld. Klaasen zou erg goed passen in deze rol op '10', waar hij achter de laatste lijn kan komen. Een logische invulling van de rest van de voorhoede zou dan zijn om over te stappen naar de 'Champions League-variant': Dusan Tadic als (valse) spits en op de zijkanten Quincy Promes en de mogelijke Antony-vervanger David Neres, die vanaf daar ook voor diepte kunnen zorgen.
Val aan over links
Bij zowel de slachting tegen Aston Villa als de laatste wedstrijd tegen Everton (2-2 gelijkspel) krijgt Liverpool een doelpunt die op een gelijkwaardige manier tot stand komt. In beide gevallen begint het met een aanval over links. Aan de rechterkant bij Liverpool staat met Alexander-Arnold een speler die aanvallend van grote waarde is, maar verdedigend nog wel eens steekjes laat vallen.
Bij beide aanvallen komt er een speler over de linkerkant opgedribbeld, waarna Alexander-Arnold opeens uitstapt in plaats van met zijn tegenstander mee te lopen. Hierdoor kan met een steekpass een speler vrij worden gespeeld in de ruimte achter de rechtsback, wat in beide gevallen tot een goal leidt.
Alexander-Arnold stapt vooruit waardoor een tegenstander in zijn rug kan worden weggestoken. Uiteindelijk scoort Everton hieruit de 2-2. Bron: Ziggo Sport.
Een vergelijkbaar moment in de wedstrijd tegen Aston Villa, Alexander-Arnold stapt uit, waardoor een tegenstander vrij komt in zijn rug. Dit keer wordt hij ook niet geholpen door Gomez die buitenspel opheft. Villa scoort hieruit de 2-0. Bron: Ziggo Sport.
Zet het vast bij de backs
Ajax is dit seizoen op een iets andere manier druk gaan zetten dan de voorgaande seizoenen. De Amsterdammers zijn geïnspireerd geraakt door Liverpool en zijn - net als enkele andere teams - op een vergelijkbare manier gaan drukzetten.
Bij Ajax zijn het nu ook de buitenspelers die vanaf de backs op de centrale verdedigers aanlopen, terwijl de spits een middenvelder afdekt. Bij Ajax staan de middenvelders wel in koppeltjes in plaats van tussen tegenstanders in. Wanneer de back van de tegenpartij vrij komt, stapt de back van Ajax door.
Tadic en Antony lopen de centrale verdedigers vanaf de backs aan. Spits Labyad dekt een middenvelder af. Bron: FOX Sports.
Tegen Liverpool kan deze manier van verdedigen erg goed uitkomen. De buitenspelers van Ajax kunnen zo de centrale verdedigers en de backs afdekken, terwijl in het middenveld een vier-tegen-drie-situatie ontstaat. Wanneer Firmino zich vanuit de spits laat terugzakken, heeft Ajax een vrije middenvelder over om hem op te vangen. Hierdoor kan het verstandig zijn om met een defensief sterke middenvelder te beginnen. Als Klaasen op '10' begint, zou dat Edson Álvarez kunnen zijn. Begint Mohammed Kudus op '10, dan kan Klaasen deze rol op '6' wellicht innemen.
Daarnaast is het belangrijk dat Ajax afspraken maakt voor het moment dat Liverpool gaat roteren aan de zijkanten. Klopp laat vaak de back hoger staan, de buitenspeler beweegt dan naar binnen en de middenvelder zakt uit. Wanneer Liverpool dit doet is het de vraag of het verstandig is om in koppeltjes te blijven spelen.
Liverpool roteert aan de zijkant. Bron: Sky Sports.
Wat Ajax ook doet, een cruciale factor wordt het goed vastzetten wanneer één van de backs van Liverpool in balbezit komt. Vaak spelen The Reds één van de backs aan waarna een speler tussen de linies gevonden wordt en het spel verplaatst wordt naar de andere kant. Wanneer dit gebeurt is Liverpool dodelijk: het team heeft dan veel bewegende mensen en beide backs beschikken over sterke aanvallende kwaliteiten.
Everton zet het niet goed vast aan de zijkant, waardoor Alexander-Arnold Salah tussen de linies in kan spelen. Bron: Ziggo Sport.
Salah kan een 1-2'tje met de uitzakkende Firmino opzetten en het spel verplaatsen naar de andere kant, waarna Liverpool de 1-0 maakt. Ziggo Sport.
Conclusie
Het gaat voor Ajax een enorme klus worden om van Liverpool te winnen. De Engelse kampioen beschikt over enorme individuele kwaliteiten. Aan de andere kant zit Liverpool er niet lekker in, werd er in de laatste twee wedstrijden niet gewonnen én raakte leider Van Dijk geblesseerd. Mocht er een moment zijn dat Ajax van Liverpool kan winnen, dan zal het nu zijn.
Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.