Waarom Feyenoord opnieuw Ajax niet wist te verslaan in de Klassieker

Door Koen Bloks

Openingsfase voor Feyenoord
Feyenoord slaagde er vanaf de eerste minuut in om effectief druk vooruit te zetten op de defensie van Ajax. Guus Til stapte door naast aanvalsleider Cyriel Dessers. Dat zorgde ervoor dat in sommige situaties Edson Álvarez de vrije man bij Ajax was. Dát was de reden van zijn vroege wissel, want trainer Erik ten Hag ziet het liever anders. Zou de Mexicaan toch de bal krijgen? Dan stapte Feyenoord alsnog door op de controlerende middenvelder.

Het druk zetten van Feyenoord in beeld: Guus Til stapt door op de centrale verdedigers van Ajax. Feyenoord neemt risico, maar doet dit uitstekend. Want achterin komt Feyenoord in één-op-één-situaties wanneer middenvelders doorstappen op Álvarez. Bron: ESPN

Loon naar werken
Deze manier van druk zetten leverde Feyenoord na de 0-1 ook de 1-2 op. Ditmaal was Steven Berghuis in de controlerende zone voor de verdediging actief. Feyenoord liet de bal inspelen en gaf daarna druk vanuit de rug van de tegenstanders. Berghuis liet zich de bal afsnoepen, waarna Til koel kon profiteren: 1-2.

De keuze van Berghuis om met een schuine loopactie in de bal te komen pakt niet goed uit. Hij heeft geen kans om de bal voorwaarts te spelen en mag daarom zijn voordeel (lichaam tussen bal en tegenstander) niet meer weggeven. Fredrik Aursnes kan profiteren. Bron: ESPN

Tegenzet Ten Hag
Ajax kreeg het in de opbouw niet voor elkaar om regelmatig onder de druk uit de spelen, totdat Ten Hag een tegenzet deed door Daley Blind meer naar achteren en aan de binnenkant te positioneren. Zowel lager op het veld als in onderstaande situatie levert dit een aantal voordelen op: teams die pressie geven, worden nog meer naar voren gelokt, wat voor ruimtes op het middenveld zorgt. Ook heeft Blind vanuit deze rol veel meer passmogelijkheden dan aan de flank.

Blind heeft veel meer passmogelijkheden vanuit deze centrale rol. Aanvaller Reiss Nelson kan daardoor niet meer de balllijn naar Ryan Gravenberch en Dusan Tadic eruit halen. Op het middenveld en vanuit de buitenkant moeten Tadic en Gravenberch profiteren van de ruimtes. Bron: ESPN

Kwaliteit Feyenoord, restverdediging Ajax
De restverdediging is al jaren een veelbesproken item bij Ajax. Voorafgaand aan de openingstreffer ging het opnieuw mis in de omschakeling. Feyenoord verdedigde vanuit een 4-4-2 en hield zowel Til als Dessers in sommige situaties hoger op het veld. Zij hielden de bal vast, zodat aanvallers als Luis Sinisterra en Nelson de 'hardloopwedstrijden' van Blind en Noussair Mazraoui konden winnen. En dat lukte: Nelson werd op rechts gelanceerd en zette Til vrij voor Andre Onana. De doelman werd in twee instanties verschalkt: 0-1.

Het gaat bij Ajax wederom mis in de omschakeling. In deze situaties lijken individuele keuzes een groter probleem dan de teamtactiek. Je zou alleen kunnen stellen dat Blind - die door de manier van aanvallen (teamtactiek) - te ver aan de buitenkant staat en daardoor het midden niet dicht kan houden. Bron: ESPN

Maar er zijn genoeg mogelijkheden om te herstellen: bijvoorbeeld wanneer Lisandro Martínez - tijdens het doorstappen - eerder remt (grotere afstand met tegenstander) en eindigt in een houding waarmee hij achterwaarts kan sprinten. Daarmee neemt hij een ander doel dan 'bal veroveren' in acht, namelijk de tegenstander naar de buitenkant dwingen. Bron ESPN

Ook Álvarez gaat niet vrijuit: de Mexicaan is niet de snelste en moet zich daarom goed focussen op zijn voorwaarden. In de eerste situatie (bal is speelklaar) staat Álvarez niet in de juiste houding om achterwaarts te verdedigen. In situatie twee kiest hij om vroeg uit te stappen naar de bal. Dat mag hij alleen doen als hij 100% zeker de bal kan spelen. Bron: ESPN

Opnieuw sterk Feyenoord
In het tweede gedeelte van de wedstrijd zagen we opnieuw een goed Feyenoord. Til speelde in de punt naast Dessers en de buitenspelers positioneerden zich laag aan de binnenkant. Wanneer Mazraoui en Blind doordekten, stapten ze daarmee uit de laatste lijn en dat is precies wat Feyenoord beoogde: met veel lopende spelers de laatste lijn aanvallen.

Feyenoord speelt goed georganiseerd achter de bal, maar durft ook risico's te nemen met veel richtpunten voor de bal. Door lopende spelers in combinatie met slimme positionering door buitenspelers moet Ajax regelmatig in de achteruit. Bron: ESPN

Lang wist Feyenoord de thuisploeg van het eigen doel te houden, maar na de wissels van Ajax lukte dat niet meer. Mazraoui ging meer aan de binnenkant spelen, Nicolás Tagliafico verving Blind en Brian Brobbey kwam rond Sébastien Haller te spelen. Ajax nam daarmee meer risico en wist meer tweede ballen op te pikken. Mede daardoor kwam het terug in de wedstrijd.

Eerst was het Tadic die een vrije trap ineens achter doelman Ofir Marciano schoot (2-2) en in de slotfase werkte Antony de bal in de korte hoek (2-3). Een frustrerend resultaat voor Feyenoord en enorme opluchting voor Ajax, dat wederom goed wegkomt in Eredivisie.

Mazraoui verovert rondom het strafschopgebied de bal van Pedersen. Tagliafico snelt door de halfspace, die bijna de gehele wedstrijd lang door Feyenoord gedomineerd werd. Hendrix moet de teruggetrokken voorzet verdedigen maar beweegt niet goed mee. Bron: ESPN

Koen Bloks (30) is oprichter van Tactical Base - een uitgebreid voetbal e-learning programma voor trainers. Eerder werkte hij voor PSV en Willem II als tactisch analist, nu begeleidt hij profspelers bij hun cognitieve en tactische voetbal ontwikkeling.