Terugkeer van een Londense voetbaloorlog
Reon Boeringa
Op 25 augustus 2009 keek de gehele Engelse voetbalwereld vol afschuw naar een tafereel dat volgens het pas ingediende WK-bid voorgoed verleden tijd was. Voor, tijdens en na het bekerduel West Ham United ? Millwall (3-1) vonden de grootste onlusten plaats sinds het hooliganisme eind vorige eeuw definitief leek beteugeld door de Engelse ordehandhavers. Leek beteugeld. 25 augustus 2009 ging als zwarte dag de boeken van het Engelse voetbal in.
"Avram Grant, Millwall legend"
Toen de ravage was opgeruimd, de ruim twintig gewonden het ziekenhuis hadden verlaten en de voetbalbond een torenhoge boete had uitgedeeld aan thuisclub West Ham United begon men na te denken over hoe dit soort rellen kon worden voorkomen. Er werd geopperd aartsvijanden West Ham en Millwall nooit meer tegen elkaar te laten voetballen. Ruzies tussen de supportersgroepen hadden eerder immers zelfs al een dode opgeleverd. "Als ze tegen elkaar loten is er maar één oplossing: gooi beide lootjes weer terug in de hoed en loot opnieuw. Anders is het vragen om problemen", zei Tottenham Hotspur-manager Harry Redknapp toentertijd. Zijn mening werd breed gesteund.
Uiteindelijk werd er niets gedaan. West Ham speelde immers Premier League en Millwall kwam twee divisies lager uit. Wat was de kans dat beide ploegen op korte termijn weer tegen elkaar zouden loten in de beker? Klein, inderdaad. Men had er echter geen rekening mee gehouden dat één promotie en één degradatie voldoende waren om het noodlot te tarten en zo geschiedde: Millwall klom in 2010 naar het Championship. West Ham degradeerde onder leiding van Avram Grant afgelopen seizoen. Bij die gelegenheid lieten Millwall-fans een vliegtuigje over Upton Park vliegen met de tekst: "Avram Grant, Millwall legend" (zie foto rechts).
Zaterdag 17 september staat om 12.30 voor het eerst in zes jaar weer een competitieduel tussen de aartsrivalen gepland. Decor is het stadion van Millwall. Londen houdt haar adem in.
"Overal langs het veld vonden gevechten plaats"
De rivaliteit tussen West Ham en Millwall stamt uit de tijd dat het Engelse voetbal nog in de kinderschoenen stond en de armoede en werkloosheid schrijnend waren. In 1885 richtten fabrieks- en havenarbeiders afkomstig van de Isle of Dogs de club Millwall Rovers op, het latere Millwall. Bij een naastgelegen rivaliserende scheepswerf richtte men, verrast door het succes van de buurman Millwall, tien jaar later ook een voetbalclub op, die naar de werf Thames Ironworks werd genoemd. Vijf jaar later werd de club omgedoopt tot West Ham United.
Al voor de eerste confrontatie tussen beide clubs was het haat en nijd. De spelers van beide elftallen waren afkomstig uit dezelfde buurt en moesten dag in dag uit letterlijk vechten om het schaarse werk in het Oost-Londense havengebied. Een krantenartikel uit 1906 spreekt boekdelen: "Vanaf de aftrap was het duidelijk dat er problemen zouden ontstaan. Elke poging tot het spelen van een normale voetbalwedstrijd werd de kop ingedrukt. De storm barstte los na een stevige confrontatie tussen Dean en Jarvis, wat onder het publiek voor nogal wat opwinding zorgde. Overal langs het veld vonden gevechten plaats", aldus de East Ham Echo.
Zo'n twintig jaar later bereikte de rivaliteit opnieuw een historisch kookpunt. Een afgesproken staking onder de havenarbeiders werd in gang gezet bij een scheepswerf waar voornamelijk West Ham-supporters werkten. De Millwall-zijde van de haven negeerde eerdere afspraken en ging gewoon aan het werk. Hoogverraad volgens de West Ham-fans, die het hun aartsrivalen van Millwall nooit meer vergaven. De haat tussen aanhangers van West Ham en Millwall zit daardoor veel dieper dan bij de normale voetbalderby's.
Millwall nog altijd de baas over succesvoller West Ham
De rivaliteit tussen The Lions en The Hammers is volgens Engelse kenners juist zo ongekend heftig omdat beide ploegen elkaar de laatste decennia weinig troffen en er dus weinig gelegenheid was de onderlinge strijd te slechten. Voor de eerste wereldoorlog vonden er per jaar gemiddeld vier confrontaties plaats. Ter vergelijking: de afgelopen honderd jaar speelden beide ploegen slechts 37 keer tegen elkaar, mede doordat West Ham vaak in een hogere klasse actief was. Toch kan Millwall wijzen op het beste onderlinge resultaat; zij wonnen 38 keer tegenover 33 zeges voor West Ham.
De strijd tussen West Ham en Millwall wordt al jaren betiteld als de derby van Oost-Londen, aangezien beide clubs daar hun oorsprong hebben. Millwall speelt echter al meer dan honderd jaar ten zuiden van de Theems. Tot 1993 in The Den. Daarna verhuisde Millwall naar het een paar kilometer verderop gelegen The New Den, nu gemakshalve ook weer The Den genoemd.
West Ham bleef zijn Oost-Londense wortels altijd trouw. Al 107 jaar speelt het op de Boleyn Ground, in de volksmond omgedoopt tot het nabijgelegen metrostation Upton Park. Dit seizoen is dat echter voor het laatst, want na de Olympische zomerspelen van 2012 verhuist West Ham naar het Olympische Stadion, ook gelegen in het oosten de Engelse hoofdstad.