Hoe Feyenoord ten onder ging tegen Ajax door de kamikaze-tactiek van Stam
De 188ste editie van de Klassieker liep uit een deceptie voor Feyenoord. De ploeg van trainer Jaap Stam ging ongetwijfeld vol goede moed richting de Johan Cruijff Arena, maar het krachtsverschil werd al vroeg duidelijk: Ajax walste over een armoedig Feyenoord heen en hield het uiteindelijk bij 4-0. Waar ging het mis met de tactiek van Stam?
Door Evert van Zoelen
Ajax-trainer Erik ten Hag koos ervoor om Ajax aanvallend ingesteld het veld op te sturen. Door Donny van de Beek op het middenveld naast Lisandro Martínez te zetten en een plek voor David Neres op de flank in te ruimen, werd er extra diepgang aan het Amsterdamse spel toegevoegd.
Daarnaast had Ajax nu vijf spelers die constant van positie konden wisselen. Hakim Ziyech begon op 10 maar wijkte meermaals uit naar de zijkanten, terwijl David Neres en Quincy Promes ook niet aan de zijlijn vastgeplakt waren. Tel daar de loopacties van Dusan Tadic en de opkomende backs bij op en je hebt een sterk elftal waar zeer veel beweging in zit.
Deze positiewisselingen van Ajax zijn goed en effectief, maar zeker niet nieuw. Iedereen die dit seizoen - of zelfs vorig seizoen - een wedstrijd van de Amsterdammers heeft gekeken, weet dat de spelers voorin erg beweeglijk zijn.
Ajax heeft constant een goede afwisseling tussen spelers die in de bal komen en spelers die diepgaan. (bron: FOX Sports)
Daarom is het des te opvallender dat Stam besluit om Feyenoord - net zoals in de voorgaande wedstrijden dit seizoen - het veld op te sturen met mandekking. Feyenoord probeert zich op eigen helft in een 4-1-4-1 op te stellen, maar omdat vooral de laatste linie constant achter de directe tegenstander aan rent speelt Feyenoord Ajax volledig in de kaart.
Rick Karsdorp eindigt meermaals ergens in het centrum, omdat hij achter zijn directe tegenstander aan loopt. Eric Botteghin volgt constant de zakkende Tadic. Dit resulteert erin dat de laatste lijn van Feyenoord een gatenkaas is en dat de overgebleven verdedigers constant in één-tegen-één situaties staan.
Botteghin (1) en Karsdorp (2) zijn allebei achter hun directe tegenstander aan gelopen. Dit zorgt ervoor dat de onderlinge afstanden in de laatste lijn bij Feyenoord van geen kant kloppen en Ajax hiervan kan profiteren met hun lopende mensen. (bron: FOX Sports)
Botteghin (1) is achter Tadic aangelopen en Marcos Senesi (2) dekt door op Ziyech, terwijl Leroy Fer (3) vrij was geweest om een tegenstander over te nemen. Dit zorgt ervoor dat Ridgeciano Haps (4) één- tegen-één staat zonder centrale verdedigers naast zich terwijl er ook nog eens geen druk op de bal is. (bron: FOX Sports)
Het beeld voorafgaand aan de 3-0 laat goed de loopacties bij Ajax zien: Tadic (1) komt in de bal en trekt een centrale verdediger mee. Neres (2) staat meteen klaar om diep te gaan in de ruimte die nu open ligt. (bron: FOX Sports)
Het schrijnende bij Feyenoord is dat er totaal geen afspraken lijken te zijn als een tegenstander een loopactie maakt. Er lijkt constant twijfel te zijn bij de buitenspelers en de backs wanneer ze de tegenstander precies horen over te geven en de centrale verdedigers dekken constant door, ook al staan er middenvelders voor hen die een tegenstander zouden kunnen overnemen.
Hoe anders is dit bij Ajax. De ploeg speelt op het middenveld ook vanuit koppeltjes, maar de ploeg is vele malen beter georganiseerd. Er is duidelijke communicatie wanneer tegenstanders van elkaar moeten worden overgenomen. Op de momenten dat bijvoorbeeld een verdediger doorstapt is er altijd een middenvelder die meteen de achtergebleven ruimte overneemt.
Aanvallend gezien wil Stam dat de middenvelders van Feyenoord laag gaan staan om zo de middenvelders van Ajax naar voren te trekken en ruimte tussen de linies te creëren. Meestal is het dan Nicolai Jörgensen die zich aanbiedt in die ruimte en het spel moet verleggen naar de andere kant. Een aantal keer wordt zo Karsdorp ingespeeld, maar zijn voorzetten leveren weinig gevaar op.
De middenvelders van Feyenoord zakken terug, wat de middenvelders van Ajax aantrekt en ruimte tussen de linies creëert voor de bal op Jörgensen. (bron: FOX Sports)
Elke aanval van Feyenoord leidt meestal een counter van Ajax in. Waar de Amsterdammers de onderlinge afstanden vaak goed bewaren en pas in de tweede helft de eerste counters beginnen weg te geven, is dit bij de Rotterdammers vanaf het begin van de wedstrijd het geval. De linies staan te ver uit elkaar waardoor de ploeg van Stam niet collectief naar voren kan stappen of met z'n allen weer kan inzakken.
Het enige verweer dat Feyenoord nog heeft richting het einde van de wedstrijd, is om Luciano Narsingh rechtsback te zetten en met vijf man achterop te gaan spelen. Hoewel het uiteindelijk vooral aan het gebrek aan concentratie bij Ajax te wijten is dat de score niet hoger uitvalt.
