Waarom de scouts niet voor niets naar Oranje kwamen voor De Ligt en De Jong

Bondscoach Ronald Koeman wijzigde zijn elftal zaterdagavond op verschillende plekken ten opzichte van de wedstrijd tegen Frankrijk. Op de rechterflank stonden tegen Frankrijk Kenny Tete, Davy Pröpper en Quincy Promes. Die driehoek functioneerde echter niet goed in onderlinge afstanden en afstemming in defensieve- en aanvallende taken. Verrassend was het daarom niet dat Koeman ingreep: Denzel Dumfries en Steven Bergwijn maakten hun debuut, Marten De Roon was de controleur vanaf de rechterzijde.

Het trio had het lastig tegen Duitsland. In de eerste plaats vanwege de kwaliteiten van Toni Kroos, Timo Werner en later Leroy Sané. Duitsland deed vrijwel alles via links en toonde daar veel voetballend vermogen, snelheid en dribbelmogelijkheden. Een ander verschil tussen de linker- en rechterzijde had te maken met Ryan Babel, die een sleutelrol had in de defensieve organisatie. Net als tegen Frankrijk volgde hij met zijn loopvermogen de back van de tegenstander, zodat Daley Blind zich kon focussen op de centraal spelende Thomas Müller.

Babel volgde gedisciplineerd zijn tegenstander op momenten dat Oranje in een laag verdedigend blok terechtkwam. Dit gaf Blind de mogelijkheid om Virgil van Dijk en Matthijs de Ligt te ondersteunen. Hier koos Koeman bewust voor, omdat Duitsland - net als Frankrijk - veel spelers rond de 9 en 10 bracht. Een nadeel hiervan is dat Oranje horizontaal georiënteerd stond, met veel ruimte om tussendoor 'verrast' te worden.

Een andere reden waarom de rechterflank van Oranje het moeilijk had, was vanwege de manier van druk zetten. Zowel Oranje als Duitsland bouwden in veel situaties op met twee lage controleurs voor de verdediging. Op papier speelden beide teams met één nummer 10 ervoor, maar in de praktijk zetten beide teams anders druk. De Duitsers drukten met een buitenspeler richting een centrale speler met bal, zodat de enige vrije speler een back was. Door goed de passlijn(en) af te schermen, lukte het Oranje niet om goed onder de druk uit te spelen.

Het drukzetten van Nederland verliep minder soepel. Memphis Depay zette één centrale verdediger vast en Georginio Wijnaldum stapte door op de andere centrale verdediger, waardoor zowel Kimmich als Kroos vrij kwamen te staan. Marten de Roon zette vervolgens ook druk, waardoor hij het blok van twee controleurs om zeep hielp. Zowel Werner als Uth werd telkens aanspeelbaar in de oorspronkelijke positie van De Roon als lage controleur. Frenkie de Jong bleef als linker lage controleur staan. Dit waren de redenen waarom Oranje vooral op rechts in de problemen kwam.

De Roon staat ver buiten zijn rol van tweede lage controleur. De middenvelder zet namelijk Kroos onder druk, waarna de Duitsers - rechtstreeks of via het verleggen van het spel - inspelen richting vlak vóór de defensie: de gevaarlijkste zone om een kans te creëren.

Daarbij komt dat De Ligt - ook actief op de rechterzijde - een mindere wedstrijd speelde. De verdediger begon matig aan het duel met slordigheden aan de bal en hij liet zich ook in de diepte op snelheid kloppen. De Ligt is niet de snelste, maar kan dit soort situaties vaak oplossen voordat ze ontstaan. Hij bezit namelijk een groot spelinzicht, waarmee hij situaties snel doorziet. Dat helpt hem om zijn zwaktes te maskeren. Uiteindelijk wist De Ligt met enkele zeer goed getimede tackles veel gevaar te voorkomen. De scouts van internationale topclubs waren niet voor niets naar het Johan Cruijff Arena gekomen.

De Ligt pakt het goed op na zijn matige begin met enkele belangrijke ingrepen. Voorwaarden om een tegenstander in een één tegen één af te stoppen zijn: door de knieën (actieve houding), in beweging zijn (lichtvoetig blijven om te anticiperen), spelinzicht (weet de opties van je tegenstander), timing (wanneer grijp je in) en tackle (hoe grijp je in).

Ook De Jong mocht zich laten zien voor het oog van de vele scouts. De middenvelder stond aan de basis van het enige moment dat Oranje via de opbouw over de grond voorin gevaarlijk werd: met een dribbel stak hij het middenveld over en ging hij de combinatie aan met Memphis, waarna Dumfries een fraaie voorzet afleverde.

Op het doelpunt van Virgil van Dijk na (standaardsituatie), kwam Oranje tot geen enkele kans uit een georganiseerde spelsituatie. De ploeg van Koeman was vooral ontzettend gevaarlijk in de omschakeling, net zoals in de tweede helft tegen Frankrijk. Met de dynamiek van Bergwijn en Dumfries zoals we die kennen bij PSV, maar ook met Wijnaldum, Babel en Memphis, stond er erg veel diepte in het veld. Daarmee wordt Oranje langzamerhand een echte countermachine die loert op fouten van de tegenstander.

Oranje is in georganiseerde momenten nog niet zover als Duitsland. Die Mannschaft zorgt met goed positiespel voor veel positiewisselingen bij de Nederlanders. De Roon staat rechtsback, Van Dijk en Dumfries staan op het middenveld. Het levert de megakans voor Sané op.

Uiteindelijk liep Oranje in de slotfase uit naar een 3-0 overwinning, doordat het de Duitse fouten genadeloos afstrafte. Het zijn kenmerken van een effectieve countermachine. Nederland is nog niet zover om tegenstanders op eigen helft vast te pinnen, maar het heeft in elk geval één hele grote sterkte gevonden. Koeman kan, ondanks het fantastische resultaat, aan de slag met het naar de keel grijpen van tegenstanders en het sleutelen aan de defensieve organisatie in een laag blok. Als dit gekoppeld kan worden aan sterke omschakelmomenten kan er zomaar een erg fraai Nederlands elftal ontstaan.

De @LaptoptrainerNL kijkt voor VoetbalPrimeur naar de belangrijkste wedstrijden in binnen- en buitenland en probeert op een begrijpelijke wijze de theoretische kant van het voetbal te belichten.