Hoe Ajax Tottenham declasseerde, maar het hoge niveau niet kon vasthouden

1 mei 2019 om 10:40
Laatste update: 1 mei 2019 om 10:50

Ajax zet dinsdagavond een goede stap richting de Champions League-finale door Tottenham Hotspur in Londen met 0-1 te verslaan. De ploeg van Erik ten Hag begon uitstekend, kwam verdiend op voorsprong via Donny van de Beek en hield stand na een bewonderenswaardige tegenzet van Spurs-manager Mauricio Pochettino. Dit is het verhaal van de wedstrijd.

Door Koen Bloks

Ajax begon met de vertrouwde Champions League-variant aan de eerste ontmoeting met Tottenham. Pochettino zette daar een 5-3-2-formatie tegenover. Daarbij werd het middenveld van Ajax vastgezet door de drie middenvelders van Tottenham (Victor Wanyama, Christian Eriksen en Dele Alli). Althans, dat was de bedoeling.

Ajax kon - na een wat aftastende fase - vrij gemakkelijk de wedstrijd naar zich toetrekken. Dit deden de Amsterdammers door met zowel Dusan Tadic als Hakim Ziyech vanuit de aanval het middenveld in te komen en zich aanspeelbaar te maken. De vijf verdedigers van Tottenham mochten zit niet mee laten lokken, omdat er anders te veel ruimte achter de verdediging zou komen te liggen. Daardoor kon Ajax via het overtal op het middenveld de controle en voorsprong op overtuigende wijze pakken.



De directe tegenstanders van Ziyech en Tadic blijven in de zone staan. De middenvelders van Spurs pakken wel een tegenstander op: Ajax heeft daardoor steeds een overtal en mogelijkheden om tot een aanval te komen.

Deze beginfase leidde al snel tot Plan B bij de Engelsen: een 4-4-2 met een ruit op het middenveld. Danny Rose schoof als linksback naar het middenveld. Na het uitvallen van Jan Vertonghen ging diezelfde Rose weer linksback spelen en kwam invaller Moussa Sissoko er op het middenveld bij. Daardoor konden de verdedigers van Tottenham aanvallers Tadic en Ziyech laten oppakken door de extra middenvelder.

Op het middenveld kwam simpelweg minder ruimte voor Ajax om te voetballen. Een ander Spurs-voordeel was dat de Engelsen een overtal kregen in aanvallend opzicht: vier middenvelders tegenover drie middenvelders van Ajax. Tottenham had sporadisch de intentie om over de grond op te bouwen. Via lange ballen (en vrije trappen) op spits Fernando Llorente kreeg de Engelsen iets meer grip op de wedstrijd. Dat resulteerde in kleine speldenprikjes.



Voor de omzetting wordt Tottenham volledig van de mat getikt. Daarna komt de ploeg van Pochettino beter in de wedstrijd door het Ajax moeilijker te maken: Spurs speelt met een middenvelder extra én gaat vanuit de lange bal opportunistisch spelen.

Het spelbeeld in de laatste fase van de eerste helft kwam ook na de pauze terug. Door de omzetting had Ajax geen overtal meer op het middenveld (via Ziyech of Tadic). Anderzijds kwam Ajax in de tweede helft vooral in kansrijke countermomenten aan de bal. Er lagen zeeën aan ruimte om van te profiteren, maar door de keuze om voorwaarts te spelen bleef het spel op en neer golven.

Dat verklaart ook de wissel van Lasse Schöne, die werd vervangen door Noussair Mazraoui. De Ajax-invaller moest een impuls geven aan de dynamiek op het middenveld. Ook koos Ajax in de opbouw steeds vaker voor een lange haal om zo min mogelijk risico te lopen de bal op gevaarlijke plekken te verliezen. Ajax had moeite om de controle van de eerste helft te herstellen.



Ajax komt in de tweede helft vooral aan de bal in kansrijke countermomenten. Het is begrijpelijk dat de Ajacieden de keuze voorwaarts maken, maar hierdoor krijgt het niet de controle over de wedstrijd terug (tenzij het meer zou scoren). Ajax speelt de tweede helft slordig.

Het verdedigen van de 4-4-2-ruit met een 4-2-3-1-formatie van Ajax is één van de lastigste concepten om uit te voeren. Toch veranderde Erik ten Hag zijn formatie niet. In verdedigend opzicht had Ajax door de omzetting een middenvelder extra om rekening mee te houden. De backs van Ajax anticipeerden tussen het dekken van een vrije middenvelder en het geven van rugdekking bij de centrale verdedigers.

Nicolás Tagliafico en Joël Veltman waren de vrije spelers in zowel de eerste als de tweede helft, maar hadden na rust een veel intensievere verdedigende taak. Na balverovering kon Ajax door de veranderende veldbezetting de vleugelverdedigers niet inschakelen als rustpunt om de controle terug te brengen.



Tagliafico en Veltman moeten afhankelijk van de positionering van de bal een middenvelder oppakken. De veldbezetting is daarmee niet optimaal om direct na balverovering rust in het spel te krijgen. Maar verdedigend heeft Ajax uit open spel vrijwel niets weggegeven. Ook dat is een manier van wedstrijden controleren.

Door een gebrek aan voetballend vermogen en creativiteit heeft Tottenham het Ajax niet enorm lastig kunnen maken.De vraag is of een impuls van sterspeler Heung-Min Son, die volgende week terugkeert van een schorsing, daar veel aan kan veranderen. Het is bemoedigend dat Ajax wedstrijden ook zonder bal kan controleren, zeker wanneer het een tegenstander treft die geen uitzonderlijke combinerende kwaliteiten heeft. Ten Hag heeft een week de tijd om na te denken over hoe hij Ajax naar de finale van de Champions League gaat leiden.

De @LaptoptrainerNL kijkt voor VoetbalPrimeur naar de belangrijkste wedstrijden in binnen- en buitenland en probeert op een begrijpelijke wijze de theoretische kant van het voetbal te belichten.