Ajax rekent weer af met AZ: hoe Ten Hag tot de winnende formule kwam

Door Evert van Zoelen

AZ tapt uit hetzelfde vaatje
Tegen Feyenoord was de zwervende rol van Albert Gudmundsson de winnende formule voor AZ. De rechtsbuiten bewoog naar binnen toe, waardoor een overtal op het middenveld gecreëerd werd en de Rotterdamse middenvelders niet meer wisten wie nu welke tegenstander op moest pakken. AZ kiest er tegen Ajax voor om dit trucje te herhalen. Dit keer is het Calvin Stengs die vanaf de rechtervleugel naar binnen toe beweegt, terwijl Gudmundsson vaak centraler staat opgesteld.

Stengs beweegt naar binnen en komt vrij op het middenveld. Bron: ESPN.

Tegenzet Ajax
AZ gebruikte deze truc echter ook al in de (verloren) bekerwedstrijd van vorige week tegen Ajax. Erik ten Hag en zijn staf hebben daardoor van tevoren een plan kunnen bedenken om deze tactische zet van AZ op te vangen. Daley Blind kreeg van Ten Hag een 'nieuwe' rol als linksback, waarin de intelligentste speler van de Eredivisie steeds Stengs moet afdekken op de momenten dat de AZ-aanvaller naar het middenveld trekt.

Blind dekt Stengs af. Bron: ESPN.

Deze wisseltruc heeft consequenties voor de manier van drukzetten van Ajax. Ajax stapt met de back door op de back van de tegenpartij. Doordat Blind nu mee naar binnen gaat om Stengs af te dekken, staat hij niet in positie om druk op Yukinari Sugawara te zetten als dat nodig is.

Ajax lost dit op door vooral over de rechterkant door te stappen. Dusan Tadic blijft bij Suguwara, terwijl Sébastien Haller druk zet op Pantelis Hatzidiakos. Antony komt vanaf de rechterkant naar binnen om druk te zetten op Bruno Martins Indi. Ajax wil op het middenveld voorkomen dat Teun Koopmeiners of Fredrik Midtsjo aan de bal komen. Davy Klaassen en Ryan Gravenberch dekken kort op hen door, zodat zij niet ingespeeld kunnen worden.

Drukzetten van Ajax: Haller en Antony zetten druk op de centrale verdedigers, zodat Tadic met de back mee kan zakken. Gravenberch en Klaassen zitten kort op de middenvelders van AZ. Bron: ESPN.

Dit alles leidt ertoe dat Owen Wijndal de vrije speler is bij AZ. Devyne Rensch moet als rechtsback doorstappen wanneer Wijndal de bal kan ontvangen. De jonge rechtsback heeft echter moeite met de timing, waardoor hij vaak te laat is. Antony besluit hierdoor geregeld mee te zakken met Wijndal, in plaats van druk te zetten op Martins Indi.

Als Rensch doorstapt naar Wijndal, kan Antony door naar Martins Indi. Nu moet de linksbuiten van Ajax met de back meezakken. Bron: ESPN.

Hierdoor kan Ajax minder druk naar voren zetten en heeft AZ geregeld een vrije speler in de opbouw. De Alkmaarders komen hierdoor meer in het spel voor dan in de bekerwedstrijd, toen Ajax juist over de andere kant druk zette en doorstapte met Tagliafico.

Blind ook in balbezit belangrijk
De rol van Blind als linksback is ook in balbezit beslissend. Blind kiest steeds hoog op het veld positie, zodat Gravenberch kan uitzakken in de ruimte die achter hem vrijkomt. AZ, dat man-georiënteerde druk zet tegen Ajax, heeft hier de nodige moeite mee, aangezien Stengs of Midtsjo moet uitstappen om druk op de middenvelder van Ajax te zetten.

Halverwege de eerste helft gaat het opvangen van Blind helemaal mis: Boadu denkt dat Gudmundsson hem overneemt, maar de IJslander is nog niet in positie. Blind kan worden ingespeeld, waarna een slim overstapje van Klaassen en pass van Haller ervoor zorgt dat Antony de 0-1 binnen kan schieten.

Opbouw naar de 0-1: Blind is helemaal vrij wanneer Boadu naar voren loopt. Bron: ESPN.

In de tweede helft probeert AZ iets terug te doen door Stengs meer vanaf de zijkant te laten spelen en Sugawara naar de binnenkant te laten trekken. Stengs weet zo twee keer te ontsnappen aan de aandacht van Tadic, maar uit de kansen die AZ daarmee creëert weet het niet te scoren. Gudmundsson krijgt grote kansen, maar vindt Onana op zijn weg.

Uit twee omschakelmomenten weet Ajax de 0-2 en in de blessuretijd de 0-3 te maken, waarmee de Amsterdammers de drie punten over de streep trekken. Door de overwinning is Ajax de grote winnaar van Super January: het verschil met eerste achtervolger PSV is nu zeven punten.

Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.