Ten Hag heeft twee aanvalsopties: hier liggen de kansen voor Ajax tegen Lille
Met Lille OSC treft Ajax de koploper van de Ligue 1 in de zestiende finales van de Europa League. Wat kunnen de Amsterdammers verwachten van de Franse ploeg en met welke formule zal trainer Erik ten Hag ten strijde te trekken?
Door Evert van Zoelen
Hoe Lille de pot dicht houdt
Het grootste wapen van Lille is de verdedigende organisatie. De Fransen zakken terug in een 4-4-2 systeem, waarin ze vanuit zones verdedigen. De belangrijkste factor hierbij is het afschermen van het centrum. De buitenste middenvelders staan erg ver naar binnen om zo de passlijnen naar spelers tussen de linies zoveel mogelijk af te schermen.
Lille tegen AC Milan (0-3 zege) in het 4-4-2 systeem. Bron: BT Sport.
De laatste linie van Lille, met oud-Ajacied Sven Botman in een hoofdrol, staat goed aangesloten op het middenveld. Hierdoor zijn de ruimtes tussen de linies erg klein. Het wordt voor tegenstanders nagenoeg onmogelijk om doorheen te lopen. Niet voor niets kreeg LOSC slechts één tegengoal in de laatste acht wedstrijden. Eind december werd ook Paris Saint-Germain op een doelpuntloos gelijkspel gehouden.
Wanneer de bal wordt onderschept, is Lille dodelijk op de counter. Omdat de ploeg van trainer Christophe Galtier in zones verdedigt, heeft de speler die de bal onderschept geen directe tegenstander die meteen druk op hem kan zetten. Daardoor kan Lille meteen de aanval zoeken, terwijl de twee buitenste middenvelders en de twee spitsen de diepte in sprinten om de bal te ontvangen. Een gedegen restverdediging wordt cruciaal voor Ajax.
Zo kan Ajax erdoorheen voetballen
Ajax zal eerst proberen spelers tussen de linies in te spelen. Omdat Lille de ruimtes daar erg klein houdt, zal dit een lastige onderneming worden. De ruimte ligt vooral aan de zijkanten van het veld. De buitenste middenvelders van Lille staan erg ver naar binnen, waardoor zij de afstanden naar de zijkanten van het veld niet altijd kunnen belopen.
Ideaal is het als de back van Lille moet uitstappen. Er ontstaat dan ruimte, waar een aanvaller van Ajax in kan rennen, zodat de twee centrale verdedigers - Botman en José Fonte - uit elkaar getrokken worden. Ten Hag kan dit op meerdere manieren forceren.
Ten eerste kan hij kiezen voor een 3-1-5-1 opstelling. Vanuit de 4-2-3-1 zakt één van de centrale middenvelders terug en kiest hij positie naast de twee centrale verdedigers. De backs gaan hoger staan en de buitenspelers kiezen positie tussen de linies. Dit creëert een drie-tegen-twee in de opbouw, waardoor Ajax een speler vrij heeft die het middenveld in kan dribbelen.
Celtic met een soortgelijke 3-1-5-1 formatie tegen Lille. Bron: BT Sport.
In dit systeem kunnen de Ajax-backs iets hoger gaan staan. Wanneer zij worden ingespeeld, moet de back van Lille doorstappen en kan een Ajacied tussen de linies een loopactie in de ruimte achter de back kan maken. Wanneer dit gebeurt moet een van de centrale verdedigers van Lille mee, waardoor er ruimtes tussen de linies ontstaan.
De back van Lille moet door op de back van Celtic. Hierdoor kan een van de spelers tussen de linies de loopactie in de ruimte achter hem maken. Bron: BT Sport.
Ditzelfde kan ook door de spits de loopactie in de rug van de back te laten maken, zoals AC Milan deed tegen Lille. Doordat de centrale verdedigers één-tegen-één komen te staan, kunnen zij niet doorstappen op spelers tussen de linies, waardoor die pass vaak openkomt.
De back van Lille stapt uit, Zlatan Ibrahimovic maakt de loopactie naar de zijkant en trekt een centrale verdediger mee. Dit opent ook de pass tussen de linies. Bron: BT Sport.
Een tweede manier om dit te bewerkstelligen is dat Ajax de backs in een lage positie neerzet. Wanneer Ten Hag hiervoor kiest, moeten de buitenste middenvelders van Lille grote afstanden afleggen om druk te zetten op de backs van Ajax. De buitenspelers van Ajax kunnen dan iets lager positie kiezen, waardoor de backs van Lille moeten doordekken en er ruimte in hun rug ontstaat.
Ajax - Lille van vorig seizoen: Nicolás Tagliafico kiest laag positie, waardoor David Neres lager kan gaan staan en de back doormoet. Dit creëert ruimte voor Quincy Promes om de loopactie in de rug van de back te maken.
Ajax zal daarnaast loopacties in de ruimte achter de verdediging van Lille moeten maken. De verdedigers van Lille hanteren een hoge laatste lijn, waardoor een directe lange bal ervoor kan zorgen dat een speler meteen vrij voor de keeper komt. Ook als er niet meteen een kans uit voortkomt, kunnen de verdedigers van Lille gaan twijfelen en iets lager positie gaan kiezen. Dit opent weer meer ruimte tussen de linies voor Ajax.
Het laatste wapen dat Ajax kan gebruiken is een teruggetrokken voorzet. De middenvelders van Lille verdedigen vaak niet goed mee terug de zestienmeter in, waardoor de ruimte voor de centrale verdedigers vaak openligt.
Celtic maakt de 0-2 uit een teruggetrokken voorzet. De middenvelders van Lille verdedigen niet goed mee terug de zestienmeter in. Bron: BT Sport.
Hoe Ajax Lille moet verdedigen
Aanvallend doet Lille denken aan PSV. Net als de Eindhovenaren spelen de Fransen vanuit een 4-4-2 systeem, waarbij de buitenste middenvelders helemaal naar het centrum van het veld toe bewegen. De backs gaan hoog staan en de twee centrale middenvelders zakken uit om te ondersteunen in de opbouw.
Veldbezetting Lille. Bron: BT Sport.
Ten Hag gaat donderdag waarschijnlijk kiezen tussen twee verdedigingsvarianten. Hij kan voor hetzelfde systeem gaan als vorig seizoen. Toen dekte één van de centrale middenvelders van Ajax door op de centrale middenvelder van Lille. De tweede centrale middenvelder van Ajax ving één van de zwervende spelers op, terwijl Tagliafico doordekte naar het centrum. Dit was ook de variant die Ajax koos in de bekerwedstrijd tegen PSV van afgelopen week.
De verdedigende organisatie van Ajax vorig seizoen: Donny van de Beek vangt de zwervende spits op, Tagliafico dekt door op de buitenspeler die naar binnen beweegt.
De tweede variant is het systeem dat Ajax gebruikte tegen PSV, begin januari (2-2). Zakaria Labyad zakte als spits terug om een middenvelder op te vangen, waardoor Ajax vier-tegen-vier op het middenveld kwam te spelen.
Ajax speelt met vier koppeltjes op het middenveld.
Het eerste systeem zorgt ervoor dat Ajax achterin een extra verdediger heeft die rugdekking kan geven. Het nadeel daarvan is dat de buitenspeler helemaal met de back van Lille mee moet. Het tweede systeem geeft meer duidelijkheid in het middenveld. Iedereen heeft immers een directe tegenstander. Het nadeel is wel dat Ajax achterin één-tegen-één staat, waardoor elke fout meteen afgestraft kan worden.
Ajax kan het probleem ook bij de wortel aanpakken door hoog druk te zetten. Lille bouwt graag op van achteruit en heeft daar met Botman en Renato Sanches ook de spelers voor. Als tegenstanders echter hoog drukzetten, kan Lille in de problemen komen, waarna een lange bal volgt. In dat geval krijgen de Fransen niet de tijd om tot de juiste veldbezetting te komen, waardoor Ajax niet constant hoeft te bepalen wie welke tegenstander moet opvangen.
Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.