Hoe Ajax de lachende derde werd in de Eredivisie-topper tussen PSV en Feyenoord

Door Evert van Zoelen

Feyenoord begint anders (maar toch niet echt)
Het grote discussiepunt vooraf is de opstelling van Feyenoord. De Rotterdammers worden door Dick Advocaat in een 5-4-1 formatie het veld ingestuurd. Leroy Fer zit op de bank in verband met een blessure en wordt vervangen door Eric Botteghin.

Maar wie de eerdere ontmoeting tussen Feyenoord en PSV in Rotterdam (3-1) bestudeert, ziet dat die keuze helemaal niet zo opvallend is. Toen zakte Fer steeds terug tussen de twee centrale verdedigers om zo een drie-tegen-twee te creëren tegen de aanvallers van PSV. Op het middenveld dekten Mark Diemers en Jens Toornstra de middenvelders van PSV af, terwijl Steven Berghuis en Ridgeciano Haps de backs opvingen.

De 5-4-1 formatie waar dit keer voor wordt gekozen is dus iets verdedigender, maar niet veel anders dan de formatie waar Advocaat in de heenwedstrijd voor koos. Ook nu heeft Feyenoord een drie-tegen-twee tegen de twee spitsen van PSV. Het zorgt ervoor dat het met de vele positiewisselingen bij PSV niet in ondertal komt in het centrum.

Feyenoord heeft een drie-tegen-twee tegen de twee spitsen van PSV. Bron: ESPN.

Plan Feyenoord lijkt in duigen te vallen
Toch is het PSV dat veel sterker uit de startblokken komt. De Eindhovenaren beginnen goed aan de wedstrijd en hebben via Donyell Malen de grootste kans op de openingstreffer. Het is dankzij het goede keeperswerk van Nick Marsman dat de Rotterdammers niet op achterstand komen.

PSV kan zo goed aan de wedstrijd beginnen, doordat de afspraken bij Feyenoord niet helemaal duidelijk lijken. Bij de wedstrijd in Rotterdam besloot Advocaat alle spelers in de mandekking te zetten en met de directe tegenstanders mee te laten lopen. Dit keer kiest de Feyenoord-trainer ervoor om ze meer de eigen zone te laten bewaken. In de openingsfase verloopt de communicatie niet top, wat PSV bijzonder goed uitspeelt.

De problemen voor Feyenoord beginnen doordat het middenveld de ruimtes in het centrum niet goed dichthoudt. De spelers gaan af en toe te veel met hun directe tegenstander mee, terwijl de andere spelers de ruimtes niet dichtlopen. Dit zorgt ervoor dat PSV in staat is om de ruimtes tussen de linies te vinden. Dit dwingt de verdedigers van Feyenoord om door te dekken op de PSV'ers tussen de linies.

Toornstra en Orkun Kökcü zijn te mangeoriënteerd, waardoor Botteghin moet doordekken. In het ideale geval dekt Bryan Linssen de passlijn naar Pablo Rosario af, Kökcü kan dan naar binnen knijpen om de passlijn naar Cody Gakpo af te dekken. Luis Sinisterra moet dan ook mee naar binnen om de ruimte naast Kökcü af te schermen. Bron: ESPN.

PSV maakt van deze ruimtes slim gebruik. Het plan van de Eindhovenaren is om steeds een aanvaller in de ruimte tussen de linies te laten komen. Wanneer een verdediger van Feyenoord doordekt, wordt er snel een loopactie in de open ruimte gemaakt. Vooral Eran Zahavi is hier erg behendig in.

Zahavi zakt tussen de linies, wanneer Botteghin doordekt legt hij de bal snel af en valt hij de open ruimte achter Botteghin aan. Bron: ESPN.

Feyenoord knokt zich terug
Toch is het Feyenoord dat op voorsprong weet te komen. Na een moeizame openingsfase knokt de ploeg van Advocaat zich in de wedstrijd. De laatste lijn gaat iets hoger staan, waardoor de ruimtes voor PSV extreem klein worden om doorheen te spelen. Zelfs wanneer Feyenoord dan niet ideaal staat opgesteld, is er altijd wel een speler van de Rotterdammers die meteen druk op de bal kan zetten.


De verdedigers van Feyenoord sluiten goed bij. Hierdoor is de ruimte tussen Linssen en Botteghin steeds maximaal een meter of twintig. Bron: ESPN.

Als tegenzet probeert PSV loopacties in de ruimte achter de verdediging te maken. Marsman staat echter goed op te letten en onderschept dit soort passes door snel zijn doel uit te komen. Feyenoord creëert vooral kansen wanneer het de bal op het middenveld verovert. De backs van PSV staan heel hoog, waardoor er grote ruimtes liggen in de omschakeling.

Grote ruimtes in de omschakeling. Bron: ESPN.

Wanneer Feyenoord langer in balbezit is, zijn het vooral Berghuis en Sinisterra die voor problemen zorgen bij de Eindhovenaren. De buitenspelers van Feyenoord bewegen steeds naar het centrum toe. Tyrell Malacia en Lutsharel Geertruida houden het veld immers al breed. Hierdoor creëert Feyenoord steeds een vier-tegen-twee op het middenveld. PSV moet dit of oplossen door een centrale middenvelder terug te halen. Dit betekent dat Kökcü of Toornstra ruimte krijgt, of de verdedigers moeten doorstappen. Op die momenten staat PSV één-tegen-één achterin en ligt er vaak veel ruimte aan de zijkanten van het veld.

Berghuis kiest positie aan de binnenkant, waardoor Toornstra vrijkomt. Bron: ESPN.

De momenten waarop de Rotterdammers het lastig voor zichzelf maakt, zijn ook de momenten dat PSV het gevaarlijkst wordt. Slecht uitverdedigen van Berghuis leidt tot een vrije trap van Phillip Max die net overgaat. En ook het doelpunt van Malen begint bij een situatie waarin Feyenoord na balverovering niet de weg naar voren weet te vinden.

Tweede helft
De tweede helft is nog geen schim van de eerste helft. De energie lijkt aan beide kanten op, waardoor de intensiteit uit de wedstrijd verdwijnt. PSV heeft het betere van het spel. De Eindhovenaren spelen iets gecontroleerder en zorgen met het inbrengen van Jordan Teze voor meer snelheid achterin. Dit is één van de redenen dat Feyenoord in de tweede helft geen schot op doel weet te produceren.

De Rotterdammers worden verder naar achteren gedrukt, waardoor het lastig wordt om tegenaanvallen op te zetten. Bijna alle spelers staan diep op de eigen helft, waardoor het niet lukt om een aanspeelpunt te vinden.

Wanneer Feyenoord de bal heeft, kiest PSV ervoor om Toornstra en Kökcü meer ruimte te geven en vooral Sinisterra en Berghuis af te dekken. De vermoeidheid lijkt de overhand te krijgen bij de middenvelders van Feyenoord: vooral Kökcü grossiert in balverlies in het laatste kwart van de wedstrijd. Sinisterra wordt nog vervangen door Ridgeciano Haps, maar ook die weet Feyenoord geen nieuwe aanvallende impulsen te brengen.

Met het gelijkspel zal geen van beide ploegen tevreden zijn. PSV verliest koploper Ajax nu écht uit het oog, terwijl AZ volgende week in een onderlinge confrontatie de tweede plek over kan nemen. Feyenoord voelt de tweede plaats door de vingers glippen. Met slechts zes punten uit de laatste vijf wedstrijden zijn de Rotterdammers afgezakt naar de vijfde plek met vier punten achterstand op de nummer vier Vitesse.

Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.