Ajax krijgt Duits advies: 'Het moeilijkste is wanneer je lang bij een club zit'

Naar aanleiding van het vertrek van Overmars bij Ajax kwamen Henk van Stee, Hans Nijland en Mark-Jan Fledderus aan het woord over de functie van technisch directeur en nu is het de beurt aan Schäfer (37), de jongste van de vier. Hij droeg het shirt van Wolfsburg tien seizoenen lang en maakte onderdeel uit van het elftal dat in 2009 kampioen van Duitsland werd. Schäfer is nu verantwoordelijk voor het technische beleid bij Die Wölfe.

Geen trainerscarrière voor Schäfer, die met Wolfsburg de afspraak had dat hij na zijn carrière door zou stromen richting een managementfunctie. "Ik heb bij meerdere clubs in Amerika stage gelopen en heb de studies sportmanagement en sportmarketing gedaan", zegt hij tegen VoetbalPrimeur. In Duitsland is het niet opvallend meer dat oud-spelers meteen na hun carrière een managementfunctie krijgen. "Simon Rolfes doet het bij Bayer Leverkusen en Sebastian Kehl bij Borussia Dortmund. Dat zijn mensen die jarenlang voor de club gespeeld hebben en de club dus door en door kennen. Ze weten precies waar een club voor staat en kennen iedere medewerker goed", zegt Schäfer.

In Nederland is vaak één iemand hoofdverantwoordelijk voor de technische leiding, in Duitsland wordt over het algemeen met koppels gewerkt. "Sebastian Kehl heeft Michael Zorc naast zich, Simon Rolfes heeft Rudi Völler en ik heb Jörg Schmadtke als directeur. Dat zijn mensen die ruim dertig jaar aan Bundesliga-ervaring hebben. Zij hebben het allemaal al meegemaakt, alle highs and lows. Je leidt als sportdirecteur niet alleen een team, daar komt natuurlijk veel meer bij kijken. Je bent voor de gehele club verantwoordelijk, dus ook voor alle medewerkers. Je moet doelen stellen en een strategie ontwikkelen, maar een van de belangrijkste dingen is communicatie."

De manier waarop Schäfer dat benadrukt, suggereert wellicht dat het belang van goede communicatie onderschat wordt. "Tja, iedereen vult deze rol weer anders in. En de manier waarop je het invult, zegt weer heel veel over hoe jij als persoon in elkaar zit. Iedereen heeft sterke en minder sterke punten. Als je zelf hebt gevoetbald, is het makkelijker om dicht bij het team en de technische staf te staan. Maar dat verschilt per persoon. Als je als speler alles hebt meegemaakt, is het een stuk makkelijker om met de spelers te communiceren. En je praat veel meer met de spelers die niet blij zijn met hun rol in het team. Een speler die twintig goals maakt hoef je niet te vragen of hij blij is. Het gaat erom dat je veel met de spelers praat."

De adviezen die de nieuwe technisch directeur van Ajax krijgt, is om verantwoordelijkheid uit handen te geven en je meerdere te erkennen in collega's. "Het is belangrijk dat je mensen om jezelf en het team verzamelt die experts zijn in hun vakgebied. Dan heb ik het niet alleen over bijvoorbeeld de fitnesstrainer, de kok, de medische staf en de scouting. Je belangrijkste taak is om ervoor te zorgen dat al die mensen goed met elkaar samenwerken. En het allermoeilijkste om te accepteren is dat al die experts veel meer kennis hebben dan jij. Veel mensen, zeker in de voetballerij, denken dat ze alles al weten, maar dat is niet zo."

'Iedereen heeft een belang'
Schäfer is pas 37, maar heeft ondertussen al de nodige bagage. In de gesprekken met grote clubs en zaakwaarnemers voelt hij zich op zijn gemak. Dat het er soms pittig aan toe gaat bij het onderhandelen, hoort er volgens hem bij. "Iedereen heeft een belang. Mijn taak is om de beste spelers naar Wolfsburg te halen, waarbij ik rekening houd met het sportieve en financiële aspect. De zaakwaarnemer doet zijn best voor de spelers. Het is niet zo dat ik boos word of in de emotie schiet als dingen moeizaam verlopen. Ja, voetbal is emotie, maar dat hoort erbij. Iedereen heeft zijn eigen belang en dat respecteer ik."

De rol van bestuurder zat Schäfer niet meteen als een jas. Met een aantal dingen had hij moeite. "Het moeilijkste? Wanneer je lang bij een club zit", zegt hij meteen. "Iedereen kent je en mag je, maar ineens krijg je een nieuwe rol met andere verantwoordelijkheden, terwijl je nog steeds dezelfde persoon bent. Soms moet je harde beslissingen nemen die niet leuk zijn, bijvoorbeeld een medewerker die al lang bij de club zit vertellen dat zijn contract niet wordt verlengd. Je hebt een goede band met hem, maar toch moet je hem iets vertellen wat hij niet leuk gaat vinden."

"Bij sommige clubs ben je de enige verantwoordelijke persoon. Het is een heel groot verschil wanneer jíj degene bent die alle beslissingen moet nemen. Dat was volledig nieuw voor me. Ik heb het meegemaakt met Paul Verhaegh en Sebastian Jung, twee jongens die ik heel goed ken en waar ik een goede band mee heb. Je moet ze uitleggen waarom je niet met ze doorgaat en krijgt dan twee totaal verschillende reacties. Toch moet je het doen", zegt Schäfer. "Dit soort dingen leer je niet op school. Schmadtke is de meest ervaren bestuurder in de Bundesliga, hij heeft me daar goed bij geholpen."

Schäfer weet nog goed welke speler hij als eerste naar Wolfsburg haalde. Dat was Wout Weghorst, die voor ruim tien miljoen euro overkwam van AZ. "Die transfer hebben we uiteindelijk samen (Schäfer en Schmadtke, red.) afgerond. Ik speelde nog in Amerika en kwam een maand later dan Schmadtke naar Wolfsburg, maar toen de club twee keer bijna gedegradeerd was, werd mij gevraagd om eerder terug te komen. Op vrijdag speelde ik de laatste wedstrijd van mijn carrière en op maandag was ik sporting director. Schmadtke had al met AZ onderhandeld over Wout, dus die transfer was in grote lijnen al rond."

De grootste les die Schäfer als technisch eindverantwoordelijke geleerd heeft? Hij hoeft er niet lang over na te denken. "Hoe je een bedrijf met meer dan honderd werknemers moet leiden. Hoe stel je je op tijdens lastige gesprekken, niet alleen met medewerkers, maar ook met spelers en agenten? De meeste dingen leer je door het te doen. En durf mens te zijn. Als je stopt met leren, ben je niet geschikt voor deze business."