De cruciale tactische aanpassing die Feyenoord langs PSV bracht

Na nederlagen tegen AZ en sc Heerenveen was het tegen PSV eindelijk weer raak voor Feyenoord. Een analyse over de tactische omzetting die de ploeg van Dick Advocaat ditmaal wél de overwinning bezorgde.

Door Evert van Zoelen

Advocaat houdt vast aan principes
De kansen van Feyenoord tegen PSV werden voor de aftrap niet hoog ingeschat. Tegen zowel AZ als tegen Heerenveen liepen de Rotterdammers tegen een pijnlijke nederlaag aan door een relatief eenvoudige tactische zet van de tegenstander. AZ en Heerenveen lieten beiden een buitenspeler naar het middenveld toe bewegen om daar een overtal te creëren. Feyenoord had daar beide keren geen adequaat antwoord op.

De grote vraag is dan ook: hoe gaat Feyenoord de buitenste middenvelders van PSV opvangen? Roger Schmidt laat bij PSV immers de buitenste middenvelders helemaal naar het centrum toekomen. Iedereen achter zijn directe tegenstander aan laten lopen kan gaten in de defensie van Feyenoord creëren, terwijl overstappen naar een nieuwe defensieve methode erg riskant is op zo'n korte termijn.

Advocaat stuurt Feyenoord in een vrije, vertrouwde organisatie het veld op. De Rotterdammers zakken in tot de middenlijn waarbij Bryan Linssen Olivier Boscagli moet afdekken om zo de opbouw zoveel mogelijk over Jordan Teze te laten verlopen. Wanneer Teze wordt ingespeeld stapt Mark Diemers uit om druk te geven.

Diemers stapt uit naar Teze wanneer hij in balbezit komt. Bron: ESPN

Buitenspelers Ridgeciano Haps en Steven Berghuis moeten, wanneer nodig, mee terug als de backs van PSV opkomen. Dit geeft Tyrell Malacia en Lutsharel Geertruida de gelegenheid om door te dekken op Mauro Junior en Ryan Thomas.

Berghuis zakt helemaal mee met Max, daardoor kan Geertruida doordekken op Thomas. Bron: ESPN

Leroy Fer heeft als verdedigende middenvelder de taak om de twee centrale verdedigers te ondersteunen. Dit creëert zowel bij balbezit als in de verdedigende organisatie een drie-tegen-twee scenario tegen de twee spitsen van PSV.

Wat Feyenoord deze wedstrijd beter doet dan tegen AZ en Heerenveen
Wat is dan precies het grote verschil met voorgaande wedstrijden? Feyenoord verdedigt immers vrijwel altijd op een vergelijkbare manier. De belangrijkste wijziging ten opzichte van voorgaande wedstrijden is dat Jens Toornstra en Diemers meer vanuit de zone spelen. Feyenoord maakt doorgaans koppeltjes op het middenveld, waarbij iedereen zijn directe tegenstander moet volgen. Wanneer één van de middenvelders van de tegenpartij dan uitzakt, betekent dit dat de middenvelder van Feyenoord vaak meestapt om de speler af te blijven dekken. 

Deze keer kiest Feyenoord er echter voor om Ibrahim Sangaré en Pablo Rosario vrij te laten wanneer ze uitzakken.

Sangaré zakt uit, Toornstra gaat niet met hem mee. Bron: ESPN

Deze keuze heeft voor- en nadelen. Het nadeel is dat Bryan Linssen vaak één-tegen-drie komt te staan, waardoor PSV vrij gemakkelijk achterin de bal rond kan spelen en het middenveld in kan dribbelen. Het grote voordeel is dat Toornstra en Diemers de ruimtes in het middenveld blijven afdekken, waardoor de middenvelders en spitsen van PSV zich daarin niet kunnen vrijlopen. Hierdoor blijven de onderlinge afstanden bij Feyenoord klein, waardoor de van positie wisselende PSV’ers vrij gemakkelijk opgevangen kunnen worden.

Op deze manier weet Feyenoord de angel uit het spel van PSV te halen, aangezien de Eindhovenaren amper in staat zijn om spelers tussen de linies in te spelen. De creativiteit moet daardoor vooral vanaf de zijkanten komen, met Philipp Max en Denzel Dumfries. Berghuis en Haps tonen zich echter gedisciplineerd genoeg om constant achter de backs van PSV aan te gaan. De twee keer dat Max tijd krijgt om een voorzet te geven, bij een vrije trap en even later als Geertruida een lange bal verkeerd inschat, leiden meteen tot het doelpunt van PSV en een grote kans voor Donyell Malen, die nog net wordt weggetikt door Marcos Senesi.

Hoe Feyenoord PSV weg countert
Feyenoord heeft minder balbezit, maar komt wel tot de gevaarlijkste kansen. Op het moment dat de bal veroverd wordt, beginnen Berghuis en Haps meteen met lopen. PSV speelt met veel spelers voor de bal, waardoor er ook grote ruimtes achterin openliggen. Doordat de buitenspelers van Feyenoord steeds sneller omschakelen dan de backs van PSV, gaan de Rotterdammers steeds over de Eindhovenaren heen.

Berghuis gaat over Max heen in de omschakeling. Bron: ESPN

PSV probeert de counters te voorkomen door meteen druk te zetten na balverlies. Aan het begin van de wedstrijd gaat dit enkele keren uitstekend, maar naarmate de wedstrijd eerste helft vordert hebben de Eindhovenaren steeds minder grip op de counters van Feyenoord. Rosario en Sangaré stappen steeds vooruit, waarna Boscagli en Teze vaak geïsoleerd staan met vijftig meter ruimte in hun rug.

Opbouw naar de 3-0: Rosario en Sangaré stappen vooruit, waarna Malacia alsnog Diemers tussen de linies weet te bereiken. Bron: ESPN

Het plan van PSV
Het plan van PSV was om met het uitzakken van Rosario en Sangaré ruimte in het middenveld te creëren. De enkele momenten dat dit gebeurde, zagen we meteen Zahavi zich het middenveld in laten zakken om te profiteren van de ruimte. Een vooropgezet plan.


Diemers stapt door, dan zakt Zahavi meteen het middenveld in. Bron: ESPN

Daarnaast had PSV waarschijnlijk gehoopt dat het hoog spelen van Max en Dumfries ervoor zou zorgen dat Berghuis en Haps zover naar achter gedrukt zouden worden, dat ze niet meer toe zouden komen aan het aanvalsspel. Was de omschakeling van PSV beter geweest, dan had dit plan zomaar kunnen werken.

In de tweede helft worden Sangaré en Rosario iets hoger neergezet en probeert PSV om meer over de rechterkant met Dumfries te gaan spelen. Feyenoord heeft niet genoeg energie meer om bij balverovering gevaarlijke counters op te zetten, waardoor de tweede helft grotendeels eenrichtingsverkeer is. Toch heeft PSV niet genoeg creativiteit om het Feyenoord echt lastig te maken. De enkele kansen die wel gecreëerd worden, worden tegengehouden door een Feyenoorder die er nog net voor springt, of Marsman die op de goede plek staat.

Waar Feyenoord januari positief afsluit is het voor PSV de derde topper die de Eindhovenaren niet weten te winnen deze maand. Na een gelijkspel tegen Ajax en een verliespartij tegen AZ zullen de Eindhovenaren zich moeten gaan revancheren in februari.

Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.