Stille verandering in het doel bij Ajax: de cijfers van Stekelenburg en Onana

Toen Ajax in februari te horen kreeg dat Onana voor een jaar geschorst zou worden wegens vermeend dopinggebruik, was de ongerustheid en verslagenheid groot. De 'Kat uit Kameroen' was jarenlang de onbetwiste eerste doelman en het was nog maar de vraag of oudgediende Maarten Stekelenburg dat niveau zou kunnen aantikken. Nu is het tijd om de eerste balans op te maken. De ervaren rot heeft nu vijf wedstrijden in de Eredivisie en drie in de Europa League gekeept en dus is er sprake van representatieve cijfers.

De Eredivisie
Keepers worden in eerste instantie beoordeeld op hun kwaliteit om het doel schoon te houden. Als we de cijfers van Onana en Stekelenburg in dat opzicht naast elkaar leggen, valt op dat die niet ver uit elkaar liggen. De goalie uit Kameroen kreeg 15 tegentreffers in 20 wedstrijden (een gemiddelde van 0,75 tegengoal per duel), terwijl zijn geroutineerde ploeggenoot vier keer moest vissen in vijf duels (gemiddeld 0,8 keer per wedstrijd).

Een uitstekende score voor beide doelmannen. Datzelfde kan gezegd worden van zowel het reddingspercentage als het percentage clean sheets dat ze in de vaderlandse Eredivisie kunnen overleggen. Het reddingspercentage is het aandeel aan schoten op doel tegen dat geen treffer oplevert en daar scoort Onana een puike tachtig procent. Stekelenburg doet met 75 procent weinig voor hem onder en datzelfde geldt bij het aantal clean sheets van beide mannen: Onana houdt in 45 procent van de wedstrijden de nul, terwijl de Steek dat in veertig procent van zijn duels deed.

Concluderend kan gezegd worden dat de geschorste Onana wel iets betere cijfers heeft dan Stekelenburg, maar dat het verschil te verwaarlozen is en het in Eredivisie-wedstrijden geen probleem is om met de 38-jarige Haarlemmer onder de lat te spelen. Bij bovenstaande cijfers moet wel opgetekend worden dat Onana in zijn twintig competitiewedstrijden meer te doen kreeg dan Stekelenburg dat in de laatste vijf duels had. De Kameroener moest gemiddeld 3,1 keer per wedstrijd handelend optreden, tegenover 2,4 reddingen per wedstrijd van de Nederlandse goalie.

Europese wedstrijden
Zonder Sébastien Haller en Onana zou Ajax het wel heel zwaar gaan krijgen in de Europa League. Drie wedstrijden later weten we wel beter: de Amsterdammers liggen op koers om de kwartfinale te halen en worden door sommigen al getipt als toernooiwinnaar. Daar heeft Stekelenburg ook zeker zijn aandeel in gehad. Hij slikte maar twee tegengoals in drie wedstrijden (0,67 per wedstrijd) en dat is een betere statistiek dan die van Onana. Hij kreeg in de Champions League 7 goals tegen in 6 wedstrijden en dat is een gemiddelde van 1,17 per wedstrijd.

Daarbij moet uiteraard wel opgetekend worden dat Ajax in het miljardenbal tegen Liverpool, Atalanta en FC Midtjylland speelde, terwijl het in de Europa League tegen Lille OSC en Young Boys moest aantreden. Dat Onana in de Champions League geen enkele clean sheet wist te houden, tegenover één schoon doel in drie Europa League-wedstrijden van Stekelenburg, is dan ook absoluut geen schande. Het reddingspercentage van de beide keepers ligt wederom dicht bij elkaar. Onana overlegt 77,8 procent aan gestopte ballen, terwijl Stekelenburg op 75 procent blijft steken.

Expected Goals in Champions League en Europa League
In de Europese toernooien worden er echter ook Expected Goals-data bijgehouden. Dat wil zeggen dat er, op basis van de kansen die een ploeg krijgt in een wedstrijd, een geschat aantal doelpunten in diezelfde wedstrijd aan het team wordt toegekend. Een voorbeeld: een ploeg die een strafschop krijgt, zal er in zijn Expected Goals-getal 0,8 bij krijgen. Tachtig procent van de strafschoppen wordt immers raak geschoten! Op die manier kan ook berekend worden hoe veel doelpunten keepers tegen hadden kunnen krijgen, als voetbal op papier werd gespeeld.

Onana kreeg in de Champions League zes tegengoals (eigenlijk zeven, maar het eigen doelpunt van Nicolás Tagliafico in de thuiswedstrijd tegen Liverpool wordt niet meegeteld in Expected Goals-data), maar op basis van de kansen die de tegenstanders van Ajax kregen had de Kameroener eigenlijk 7,6 doelpunten tegen moeten krijgen. De geschorste doelman 'voorkwam' dus 1,6 doelpunt in de groepsfase van de Champions League, een gemiddelde van 0,26 per wedstrijd.

In de drie wedstrijden die Stekelenburg op het tweede Europese niveau keepte, kreeg hij twee tegentreffers te verwerken. Eén daarvan was een strafschop (in de uitwedstrijd bij Lille) en mede daardoor berekent de computer dat 'De Steek' 2,2 doelpunten tegen had moeten krijgen. De routinier voorkwam dus 0,2 doelpunten in de drie wedstrijden die hij keepte, een gemiddelde van 0,07 per wedstrijd. Dat is een cijfer dat te verwaarlozen valt: de Haarlemmer presteert zoals verwacht.

Als we de Europese cijfers van Onana en Stekelenburg naast elkaar leggen, kunnen we een duidelijker verschil tussen de twee keepers zien. De Kat uit Kameroen is een echte puntenpakker en voorkomt tegendoelpunten voor Ajax, terwijl zijn ervaren collega in Europees opzicht doet wat hij moet doen en zich als een degelijke keeper profileert. Toch blijkt dat Stekelenburg een uiterst bekwame tweede doelman is en dat hij, nu de cruciale fase van het seizoen is aangebroken, het gemis van Onana moeiteloos opvangt.

Bron: fbref.com

(Guy Habets/VoetbalPrimeur)