Spetterende seizoensopening: hoe PSV na een half uur de Ajax-code kraakte
PSV won zaterdagavond op spectaculaire wijze de Johan Cruijff Schaal door Ajax met 3-5 te verslaan in Amsterdam. Het drukzetten van beide ploegen speelde een sleutelrol. VoetbalPrimeur analyseert.
Door Evert van Zoelen
Het drukzetten van PSV
We beginnen met de verdedigende organisatie van de Eindhovenaren. PSV kiest daarin voor twee verschillende formaties. Bij het hoog drukzetten op de achterhoede van Ajax kiest Ruud van Nistelrooy voor een 4-3-3 formatie, waarbij spits Luuk de Jong de centrale verdedigers met een booglijn aanloopt. De bedoeling is om op die manier de Amsterdammers naar één kant van het veld te dwingen.
PSV zet hoog druk door De Jong een booglijn te laten lopen. Bron: FOX
Worden de Eindhovenaren verder naar achter gedwongen, dan valt de ploeg terug in een 4-4-2 formatie. Guus Til komt dan naast De Jong te spelen.
PSV valt rond de middenlijn terug in een 4-4-2 formatie. Bron: FOX
PSV loopt hierbij echter tegen de nodige problemen aan. Bij het hoge drukzetten staan de buitenspelers van de Eindhovenaren vaak te breed, waardoor Ajax relatief eenvoudig onder de druk uit kan spelen. PSV komt hierdoor vaak rond de middenlijn in de 4-4-2 formatie te spelen. In deze 4-4-2 formatie is het vooral de rechterkant van PSV met Ki-Jana Hoever en Johan Bakayoko waar Ajax kansen ziet.
Het plan van Schreuder
Ajax-trainer Alfred Schreuder heeft namelijk de defensieve zwakte van PSV aan die kant herken en stelt zijn ploeg erop in om de ruimtes daar te benutten. Ajax doet dit door middenvelder Kenneth Taylor uit te laten zakken aan de linkerkant. Linksback Owen Wijndal gaat hoger staan en kiest positie in de rug van Bakayoko. Steven Bergwijn beweegt ondertussen iets naar binnen toe, terwijl Dusan Tadic vanuit de spitspositie de diepte zoekt. Dit alles leidt ertoe dat Ajax geregeld een drie-tegen-twee-situatie aan de zijkant weet te creëren.
Taylor zakt links uit in de opbouw. Bron: FOX
PSV heeft een tweede probleem in dit verdedigende blok. De ruimtes tussen de linies zijn te groot. Ajax kan daardoor het eerste half uur geregeld van kant naar kant spelen om zo Bergwijn in de één-tegen-één te krijgen. Het eerste doelpunt van de Amsterdammers valt vanuit zo'n situatie.
Philipp Max wordt uitgespeeld. De onderlinge afstanden bij PSV zijn te groot, waardoor er niet direct een medespeler kan ondersteunen. Bron: FOX
Via Tadic wordt Bergwijn aan de andere kant bereikt. Hij schiet de 1-0 binnen. Bron: FOX
Het drukzetten van Ajax
Ajax kiest ervoor om PSV in eerste instantie over de rechterkant op te laten bouwen. Jordan Teze wordt ingespeeld, waarna Tadic hem met een booglijn aanloopt. Rechtsbuiten Antony komt op dat moment naar binnen om Armando Obispo op te vangen.
Het drukzetten van Ajax met Tadic op Teze en Antony op Obispo. Bron: FOX
We zien op het middenveld Taylor Joey Veerman opvangen en Steven Berghuis zich ontfermen over Ibrahim Sangaré. Veerman is echter veelvuldig in staat om aan de bal te komen en de opbouw vorm te geven. Dit doet Schreuder besluiten om Berghuis en Taylor om te draaien.
Dit gaat een tijd goed voor Ajax. PSV wordt naar achteren gedrukt en moet in balbezit al snel voor een bal in de diepte kiezen. De ploeg van trainer Ruud van Nistelrooij vindt na een half uur spelen echter het antwoord: PSV bouwt op over rechts, waarna Sangaré loskomt van Taylor en kan openen naar de vrijstaande Max. Antony is immers naar binnen toe bewogen. Max kan Cody Gakpo bereiken, Guus Til kopt de 1-1 binnen.
Sangaré draait weg bij Taylor en kan openen op Max. Het is de opmaat naar de 1-1. Bron: FOX
Een kwartier later is het weer raak. PSV geeft de opbouw op dezelfde manier vorm. Sangaré ontsnapt aan Taylor en kan openen naar Max. De Eindhovenaren zetten vanaf daar de aanval op. Dit keer duurt het iets langer, maar uiteindelijk is het weer Gakpo die het hoofd van Til weet te vinden om PSV op 1-2 te zetten.
Sangaré draait weg bij Taylor in de aanloop naar de 1-2. Bron: FOX
Aanpassingen PSV, maar toch tegengoal
PSV heeft in de tussenetijd enkele aanpassingen gedaan om het plan van Ajax te ontregelen. Ten eerste lost Van Nistelrooij het probleem aan de rechterkant van PSV op. Hij kiest ervoor om rechtsback Hoever door te laten stappen op Wijndal. PSV komt hierdoor één-tegen-één te staan aan de zijkant, maar het zorgt er wel voor dat Ajax de overtalsituatie kwijt is. Het is de reden dat we Edson Álvarez en Taylor na een half uur vaker centraal zien uitzakken en niet meer aan de linkerkant.
PSV dekt door aan de rechterkant en gaat één-tegen-één staan. Bron: FOX
Wanneer PSV aan de tweede helft begint, blijkt het tweede probleem ook opgelost. Het elftal van Van Nistelrooij staat een stuk compacter opgesteld. Hierdoor is het voor Ajax een stuk lastiger om spelers tussen de linies te vinden. Aan het begin van de tweede helft komen de Amsterdammers dan ook een stuk minder rond van het doel van keeper Walter Benítez.
In de 52e minuut is het dan toch raak wanneer PSV zelf de fout maakt. Ajax speelt de bal rond om PSV te lokken. Sangaré denkt een drukmoment te herkennen en stapt vol door. De rest van het elftal doet dit echter niet, waardoor de ruimte waar Sangaré uitloopt vrij komt te liggen. Ajax profiteert direct en tekent via Antony voor de 2-2.
Sangaré stapt door, hierdoor is de ruimte achter hem open. Bron: FOX
Ajax maakt meteen gebruik van die ruimte en scoort 2-2. Bron: FOX
Open en chaotisch einde
Vervolgens ontstaat een open en chaotische eindfase. Na een uur begint het grote wisselen, waarna doelman Jay Gorter een op het oog eenvoudige bal voor de voeten van Gakpo: 2-3. Til schiet een paar minuten later de 2-4 binnen via het been van Álvarez. Ajax komt daarna via een knappe uithaal van Mohammed Kudus tot 3-4, waarna het een spannende slotfase lijkt te worden. Calvin Bassey krijgt niet veel later een rode kaart, waardoor PSV de wedstrijd eenvoudig kan uitspelen en zelfs nog uitloopt naar 3-5 via Xavi Simons.