De kracht én zwaktes van Dest en wat de rechtsback toevoegt aan het spel van Ajax

Met zijn 18 jaar en 288 dagen was Sergiño Dest dinsdagavond tegen Lille de jongste basisspeler bij Ajax in de Champions League sinds Viktor Fischer in 2012. De back toonde zich tijdens de 3-0 zege sterk en nuttig in aanvallend opzicht. Verdedigend had Dest de nodige moeite en zijn er nog zeker verbeteringen mogelijk. Een analyse van zijn spel, ook in vergelijking tot ploeggenoten die eerder rechtsback stonden. 

Door Ruud Bijnen

De rechtsbackpositie bij Ajax is een plek die dit seizoen al de nodige wisselingen kende. Dest, Joël Veltman en Noussair Mazraoui wisselden elkaar dit seizoen af. Alle drie denken ze vrij aanvallend en staan ze vaak hoog langs de zijlijn. Mazraoui trekt wat meer naar binnen, het middenveld in, en met Dest haalt Ajax vaker de achterlijn. Een goede vroege voorzet is het sterke punt van Veltman. Wisselingen op de rechtsbackpositie vergen de nodige aanpassingen van medespelers. Welke driehoekjes voelen elkaar goed aan? En doe deed Dest het tegen Lille in aanvallend en verdedigend opzicht?

Offensief
In de eerste helft van de clash met Lille was Dest een aantal keren gevaarlijk door buitenom te komen en een voorzet te geven. Het positie kiezen door de spitsen voor het doel was niet optimaal, maar het leidde wel tot mogelijkheden en kansen. Daarbij werd Dest geholpen met goede aanvoer in zijn looprichting. Het driehoekje Ziyech-Álvarez-Dest werkte goed en op rechts leverde dat diverse uitstekende aanvallen op. In de 21e minuut ontstaat geen gevaar, maar het is goed te zien dat de drie genoemde spelers goed naar elkaar kijken en dat Dest oog heeft voor de ruimte die ontstaat.

Screenshot 1: Ziyech zakt uit langs de lijn en trekt de linksback van Lille mee. Dest is het middenveld ingestapt op het moment dat Álvarez op zijn positie terugzakt. De rechtsback zet de loopactie in, net voor het moment dat Ajax' nummer 4 de bal op de rechtsbuiten speelt. Mogelijk is de beweging iets te vroeg ingezet, maar de ruimte is gezien en de samenwerking lijkt in deze situatie goed te verlopen.

Even voor de 2-0 van Álvarez is de timing, riching en snelheid van Dest uitstekend als David Neres de bal op de rechtsbuitenpositie tegen de zijlijn aan ontvangt. De Ajax-spitsen en middenvelders blijven in de as en er ontstaat ruimte om op te komen tussen de centrale verdedigers en de linksback van Lille. Dest pakt deze ruimte en daardoor wordt het veel makkelijker voor Neres om naar binnen te dribbelen. Hij steekt uiteindelijk de bal op Álvarez, die onberispelijk de 2-0 binnenschiet.

Screenshot 2: Neres heeft de bal rechtsonder in bezit; Dest trekt de ruimte in tussen de back van Lille en de centrale verdediger. Een middenvelder is genoodzaakt mee te gaan. De directe tegenstander van Neres weet dat er achter zijn rug gekruist wordt en zal de neiging hebben om de passlijn naar Dest richting achterlijn dicht te zetten. De loopactie van Dest maakt de weg voor Neres naar binnen makkelijker. Uiteindelijk steekt Neres de bal op op Álvarez.

Bij vlagen oogde het Ajax-spel in balbezit aan de kant van Dest nonchalant. Ballen die te kort werden gegeven bij een dikke voorsprong, of op iemand met een tegenstander in de rug, leidden zichtbaar tot irritatie bij trainer Erik ten Hag. Mogelijk dat Ziyech daardoor zelfs geblesseerd uitviel omdat hij een tik kreeg door een ‘ziekenhuisbal’ van Dest. Het zijn zaken waar de hoofdtrainer na afloop ook op wees.

Het defensieve spel
Verdedigend zijn de eerder genoemde rechtsbacks alle drie kwetsbaar. Of dat aan de instructies ligt die ze meekrijgen, of dat het trio zich uit eigen initiatief niet optimaal positioneert, is van buitenaf lastig te beoordelen. Feit is wel dat ze veel overeenkomsten hebben in het verdedigend positie kiezen. Dat zou kunnen betekenen dat de staf er mee aan de slag zou moeten gaan. Het levert immers regelmatig gevaar op.

Eén van de zaken die al vaker belicht is in analyses van Ajax, is het doordekken op de man met de bal en soms ook op tegenstanders zonder bal, met als doel te voorkomen dat ze hem krijgen. Gaat het goed, dan is het vaak prima ingestapt. Het levert regelmatig gevaar op. Dat kan te maken hebben met de wens om de bal snel te veroveren, maar het blijft een verbeterpunt. Ook Dest is eager om de bal te veroveren en hij is vaak georiënteerd op zijn dichtstbijzijnde tegenstander, maar geeft daardoor ook regelmatig ruimte in zijn rug weg. Kort voor rust ontstond daardoor ook een kans voor Lille. 

Screenshot 3: Dest staat een meter of vijf hoger dan de centrale verdedigers. Deze ruimte wordt direct gepakt door de snelle Bamba. De ruimte ontstaat omdat Dest in beginsel georiënteerd is op de tegenstander. Hij wil in eerste instantie voorkomen dat deze de bal in de voeten krijgt en verliest daardoor de ruimte achter zich uit het oog. Daardoor ontstaat het gat. Het duurt even voor hij dat gecorrigeerd heeft. Uiteindelijk is hij op tijd terug, maar moet hij toch een gevaarlijke voorzet toestaan. Onana redt.

Ook in de 70e minuut blijkt dat Dest nog wat te verbeteren heeft. Een tegenstander krijgt de mogelijkheid om uit de rug van de rechtsback recht naar het doel te lopen. Het loopt goed af. Betere spelers die Ajax verderop in de Champions League nog zeker zal treffen, straffen dit soort foutjes af. Het betreft overigens een situatie waarbij ook Veltman gedeeltelijk verantwoordelijk is. Communicatie is essentieel tussen beiden en de vraag is of hier wat geroepen wordt.

Screenshot 4: Bij een snelle omschakeling zijn zowel Veltman als Dest georiënteerd op de man met de bal. Had de man met bal het overzicht behouden, dan had hij direct de bal tussen de beide Ajacieden kunnen doorsteken. Dest laat de man uit zijn rug lopen. Hij had kunnen zien dat Veltman deze man oppikte en de centrale verdediger had op zijn beurt Dest moeten wijzen op de man achter hem. Omdat Lille het spel vertraagt, kan Dest uiteindelijk corrigeren.

Slotconclusie
Het aanvalsspel van Dest is gevarieerd en de samenwerking met Ziyech en Álvarez lijkt in balbezit goed te verlopen. Als die twee opgesteld staan, kan Dest op dit moment voor Ten Hag de beste optie zijn. In defensief opzicht zou de routine van Veltman de doorslag kunnen geven, zeker wanneer een tegenstander wat meer op de Ajax-helft speelt. Er zijn meer factoren te bedenken waarom een trainer wel of niet voor een rechtsback kiest: de kwaliteiten van een directe tegenstander en wie daar bij past? Waar ontstaat ruimte in balbezit en welke speler benut deze het beste?

Tegen Lille pakte de invulling met betrekking tot de score goed uit, maar er waren grote kansen voor Lille. In verdedigend opzicht lijkt de rechtsbackpositie nog kwetsbaar, maar Dest heeft natuurlijk de leeftijd om zich op dat vlak te ontwikkelen. Aanvallend had Dest in ieder geval een uitstekende inbreng met zijn snelheid en variatie.

Ruud Bijnen is als voetbalanalist werkzaam voor Almere City, heeft onlangs master in coaching aan het Cruijff Institute behaald en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.