Backs en 'kluitjesviertal': waarom het tótaal niet liep bij Oranje

Waarom lukte het Nederland donderdagavond niet om Noord-Ierland kapot te spelen? VoetbalPrimeur bekeek waar het misging voor de ploeg van bondscoach Ronald Koeman tijdens de late 3-1 ontsnapping in De Kuip. 

Door Ruud Bijnen

Duidelijk zichtbaar was dat Oranje in een veel te laag tempo speelde. Dat maakt het makkelijker voor op papier mindere tegenstanders om tegenstand te bieden. Snelheid in het spel krijg je onder anderen door niet te lopen met de bal, snel te handelen, één of twee keer te raken, vooruit te kijken, juiste been in te spelen, explosief aan te bieden en mensen die onderweg zijn. Het waren in deze wedstrijd allemaal zaken die onvoldoende werden uitgevoerd. Hoe compacter een tegenstander verdedigt, hoe belangrijker de genoemde versnellende handelingen worden.

Frenkie de Jong stond 'vast'
De Noord-Ieren hadden een duidelijk plan. Zij maakten de ruimtes klein voor de mannen van Koeman, zorgden voor een mandekker op opbouwer Frenkie de Jong zodra hij het middenveld inschoof en verstoorden met agressieve pressie tot net op de helft van Oranje de opbouw van Oranje. Door deze aanpak in combinatie met het lage baltempo kwamen de Nederlanders veel in de ongewenste duels terecht.

Het tempo verhogen had kunnen helpen, maar ook het speelveld van Oranje zelf werd veelvuldig klein gehouden. Alleen de opkomende backs waren daar af en toe een uitzondering in. Toch was de afstemming tussen de backs en de voorste vier spelers niet geweldig deze avond.

Kluitjesvoetbal
De spitsen plus Wijnaldum stonden consequent erg smal en dicht op elkaar in balbezit. Tussen vaak zeven of acht tegenstanders is het dan moeilijk om wat goeds te doen met de bal. Tegenstanders staan zo dichtbij dat ze ook direct met twee man op je huid zitten. Staan de spitsen breder, dan wordt daarmee ook de tijd en ruimte vergroot voor henzelf en de opkomende middenvelders. Bovendien zou de bezetting ook beter verdeeld zijn geweest voor het doel.

In de 22e minuut is duidelijk zichtbaar hoe klein het staat voorin. In een vak van circa 18 bij 10 meter staan Wijnaldum, Bergwijn, Memphis en Babel. Ze staan allemaal aan de balkant van de as. Mocht er op zo een moment iemand de achterlijn halen, is de bezetting voor het doel nog nauwelijks optimaal te krijgen en bovendien staan de tegenstanders altijd in de buurt.


Dumfries heeft de bal tegen de zijlijn aan. De Jong is net aan de binnenkant langs gelopen. Geen van de vier voorste spelers die in het vierkant staan maakt een loopactie in de diepte. Daarmee zou er ruimte komen tussen de linies waar Memphis naar onderweg is. Het enige dat gebeurt is dat Bergwijn uitzakt. Helemaal links in beeld staat wel Blind in beeld. Dumfries probeert even later De Jong te bereiken en zelf direct door te bewegen. De pass wordt onderschept en de bal is voor de Noord-Ieren. Alle bewegingen van het Nederlands team verliepen in deze aanval in een zeer laag tempo. Geen sprints of explosiviteit.

Op de momenten dat er wel mogelijkheden waren om in de kleine ruimte toch tot uitgespeelde kansen te komen werden verkeerde keuzes gemaakt. Omdat de gasten met twee rijtjes van vier speelden als Oranje balbezit had, moet het komen van het benutten van de ruimte tussen de linies. Lukt het daar om een 2 tegen 1 te krijgen dan is dat uit te spelen. Daardoor kan dan één speler achter de laatste linie van de Ieren vrijgezet worden die een voorzet kan geven of zelf kan afronden. In de 32e minuut een voorbeeld van hoe dat had kunnen gebeuren.


Dumfries heeft aan de rechterzijlijn de bal. Links in beeld vraagt Babel om de bal. Uiteindelijk probeert de rechtsback deze bal te geven. De pass komt niet aan. Een betere oplossing was om Bergwijn links van hem tussen de linies in te spelen. Alle ruimte daarvoor. De centrale verdediger voor hem, was dan vermoedelijk op de PSV-er ingestapt waardoor Memphis links naast hem de ruimte in de rug had kunnen in versnellen. Dan hadden zowel Memphis als Babel 1 tegen 1 gestaan. Vermoedelijk was op de 16meter dan Wijnaldum verschenen om een teruggetrokken al op doel te kunnen schieten.

Op rechts kwam Dumfries in de wedstrijd niet tot of nauwelijks tot het halen van de achterlijn deze avond. Op links had Blind daar wel een enkele keer de kans toe, maar hij koos voor een (te) vroege voorzet.


Blind komt op links vrij door. Hij heeft nog tijd en ruimte om de bal mee te nemen naar de achterlijn en zo een moeilijker te verdedigen teruggetrokken voorzet te geven. Hij kiest ervoor de bal vroeg te geven en wil Babel bereiken. Deze staat als enige Nederlander tussen een rij van vier verdedigers. Hij ligt ook nog eens achter deze verdedigers en de centrale verdediger kan de bal daardoor normaal gesproken onderscheppen. Bovendien kan de directe tegenstander van de spits Babel opvangen. Er waren twee betere opties geweest. Op de zestienmeter komt Bergwijn vrij inlopen. De passlijn naar hem ligt open. Zeker ook omdat de verdedigers voorwaarts bewegen en zich richten op de nummer 9 van Oranje. Helemaal achterin komt Dumfries inlopen die met een zogenaamd “luie bal” (een voorzet met een wat lagere snelheid) ook bediend had kunnen worden.

Uiteindelijk liep het allemaal goed af doordat een vroege voorzet van Malen vanaf links precies tussen een aantal Ieren door bij Memphis belandt. Luuk de Jong maakte even later nog een curieuze goal en tot slot ontstond er ruimte na de 2-1 waar Depay perfect gebruik van maakt. Toch nog 3-1.

Het tempo van de wedstrijd was alleen veel te laag en het had slechter af kunnen lopen. Wellicht is daarop van de zijkant lastig te coachen? Ook over de aanvallende impulzen van de backs en de afstemming met de voorhoede kan echter nog nagepraat worden door Koeman en zijn staf. Die waren minimaal en kwalitatief tegen de Noord-Ieren niet best. Bij de vleugelverdedigers valt nog winst te behalen in timing en de juiste keuzes maken. Een bespreekpunt voor aanstaande zondag. De backs zijn echter wel afhankelijk van de beweging van de voorhoede en de afstemming tussen beiden kan beter.

Ruud Bijnen is als voetbalanalist werkzaam voor Almere City, heeft onlangs master in coaching aan het Cruijff Institute behaald en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.