Ajax elimineert PSV: zó werd Schmidt voor rust afgetroefd door Ten Hag

Ajax plaatste zich woensdagavond ten koste van PSV voor de halve finale van de KNVB Beker. Waarom slaagden de Amsterdammers er een maand na de 2-2 in de Johan Cruijff Arena dit keer wél in om de bezoekers uit Eindhoven te verslaan?

Door Evert van Zoelen

Ajax gooit het over een andere boeg
Erik ten Hag lijkt zijn lessen getrokken te hebben uit de onderlinge ontmoeting van begin januari, toen het 2-2 werd. Ajax verdedigde een maand geleden de buitenste middenvelders van PSV door spits Zakaria Labyad een linie te laten zakken, waardoor er een vier-tegen-vier op het middenveld ontstond.

Ajax speelt met vier koppeltjes op het middenveld in de januariwedstrijd. Bron: ESPN.

Het nadeel van deze tactische keuze was voor Ajax dat de twee centrale verdedigers een-op-een stonden met de twee spitsen van PSV. En, misschien nog wel belangrijker, dat het lastig was om hoog druk te ontwikkelen. De twee buitenspelers van Ajax moesten immers eerst positie kiezen ten opzichte van de back voordat ze konden aanlopen op de centrale verdedigers van PSV.

Ten Hag kiest dit keer voor een andere variant. Sébastien Haller, Dusan Tadic en Antony kiezen positie tussen de verdedigers in, waardoor ze in staat zijn om meteen druk te geven op de speler die de bal ontvangt. Davy Klaassen en Daley Blind dekken door op Pablo Rosario en Ibrahim Sangaré. Nicolas Tagliafico en Noussair Mazraoui hebben de taak gekregen om door te dekken op Mohamed Ihattaren en Mauro Júnior. Edson Álvarez komt dan vrij om de centrale verdedigers te ondersteunen in het afdekken van de twee spitsen.

Mazrouai en Tagliafico dekken door op de middenvelders van PSV. Blind en Klaassen zetten druk op de twee controleurs. Bron: ESPN.

Ajax stelt zichzelf hiermee in staat om de opbouw van PSV volledig lam te leggen. De Eindhovenaren moeten constant de lange bal spelen en slagen er niet in om de vrije speler in de opbouw te vinden. De 2-0 van Ajax is hiervan het meest tastbare resultaat.

Ook bij balbezit zetten de Amsterdammers het anders neer. De backs gaan hoger staan, terwijl Blind en Álvarez zich afwisselend laten uitzakken naast de twee centrale verdedigers om zo een overtal te creëren tegen de twee spitsen van PSV.

Blind zakt uit tussen de twee centrale verdedigers. Bron: ESPN.

Het is Klaassen die het meest profiteert. PSV verdedigt vanuit zones, waardoor Klaassen geen directe tegenstander heeft. De middenvelders van PSV proberen zich zo op te stellen dat ze hun eigen zone afdekken en tegelijkertijd de passlijn naar de Ajax-middenvelder afdekken. In de eerste ontmoeting van 2021 weten ze hiermee Quincy Promes zo goed als uit de wedstrijd te spelen. Klaassen kiest echter veel beter positie, waardoor hij wel telkens weet vrij te komen tussen de linies.

Promes is in de januariwedstrijd vaak de vrije Ajax-speler op het middenveld, maar hij kan niet bereikt worden.

Moment van de 1-0: Klaassen kan wel ingespeeld worden in de ruimte achter Sangaré en Rosario.

Daarnaast schakelt Ajax, in de eerste helft, uitstekend om wanneer ze de bal verliezen. Het elftal geeft meteen collectief druk op de bal, waardoor PSV geen moment in staat is om op de helft van de Amsterdammers te komen.

Hoe PSV terugkomt in de tweede helft
Toch weet PSV zich na rust in de wedstrijd te vechten. Dat heeft twee oorzaken: PSV zet het zelf beter neer in de opbouw, waarbij de buitenste middenvelders Mauro en Ihattaren meer gaan zwerven. In combinatie met enkele goed getimede loopacties van Philipp Max en Denzel Dumfries leidt het ertoe dat de backs van Ajax niet helemaal doordekken op de middenvelders van PSV. PSV creëert een vrije speler in de opbouw.

Ihattaren zakt terug en Tagliafico wil niet zover doordekken, waardoor de PSV'er vrijkomt.

PSV opent bovendien meer naar de backs. Eén van de buitenspelers van Ajax, vaak Antony, moet immers doordekken op een centrale verdediger van PSV. De back van Ajax is gefocust op het afdekken van de middenvelder van PSV, waardoor het doorstappen naar de back niet altijd even zuiver is.

Ten tweede zet Ajax minder intensief druk in de tweede helft. De tactiek van de Amsterdammers, met het hoge drukzetten en het snelle omschakelen, in combinatie met de grotere afstanden die gelopen moeten worden omdat PSV onder de druk weet uit te spelen, gaat ze in de tweede helft parten spelen. Waar Ajax de eerste helft PSV constant afjaagt, krijgen de Eindhovenaren nu meer tijd aan de bal waardoor het spel zich meer afspeelt op de helft van Ajax.

Eenmaal daar zijn de rollen omgedraaid en kan PSV het geliefde omschakelspel spelen, waarbij het Ajax meteen vastzet wanneer de bal verloren wordt. De Eindhovenaren weten dit echter niet om te zetten in voldoende kansen, waardoor het toch Ajax is dat doorbekert.

Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.