Ajax zet PSV te kijk: hoe Ten Hag de overhand kreeg tegen Schmidt

Ajax zette zondag de kroon op een droomweek door PSV met 5-0 naar huis te sturen. Wat maakte het verschil in de Johan Cruijff Arena? VoetbalPrimeur analyseert.

Door Evert van Zoelen

Ajax probeert druk te zetten
Vanaf de eerste minuut poogt Ajax PSV onder druk te zetten via de gebruikelijke patronen. Op het middenveld ontstaan koppeltjes: Steven Berghuis met Ibrahim Sangaré en Ryan Gravenberch met Marco van Ginkel. Edson Álvarez is vrij om de centrale verdedigers te ondersteunen bij het afstoppen van de twee spitsen van PSV, Carlos Vinícius en Eran Zahavi.

Koppeltjes op het middenveld. Bron: ESPN.

PSV speelt over de druk heen
PSV-trainer Roger Schmidt lijkt tot de conclusie te zijn gekomen dat onder de druk van Ajax uitspelen te lastig gaat worden. In de openingsfase kiest PSV dan ook veelvuldig voor de lange bal naar Vinícius of Zahavi, om van daaruit door te voetballen. In de openingsfase komen de Eindhovenaren zo tot enkele kansen. Vinícius weet een vrije kopkans niet te verzilveren en Zahavi neemt een doorschietende bal niet lekker mee.

PSV vangt het in de zone op
PSV kiest, zoals gebruikelijk, voor een zoneverdediging. Dit houdt in dat spelers zoveel mogelijk vanuit de eigen positie blijven verdedigen en niet te pas en te onpas met een directe tegenstander meebewegen. Eén van de belangrijkste voordelen hiervan is dat de spelers in de juiste posities staan om een tegenaanval op te zetten bij een balverovering, iets wat we in de eerste helft enkele keren terugzien bij PSV. Ajax weet echter de nadelen van zo'n zoneverdediging pijnlijk bloot te leggen.

Erik ten Hag laat Gravenberch constant naar de zijkant van het veld bewegen. Doordat zijn directe tegenstander hem niet volgt, weet hij daar een overtal te creëren. Hierdoor moet de back van PSV doordekken, wat weer ruimte in de laatste lijn creëert.

Gravenberch beweegt naar de zijkant van het veld, dit zorgt ervoor dat Phillipp Mwene moet doordekken en er ruimte in zijn rug komt. Bron: ESPN.

Wat Ajax in deze situaties heel slim doet, is loopacties van binnen naar buiten toe maken. Aan de ene kant weten ze hiermee de opengekomen ruimte te benutten achter de uitstappende speler., aan de andere kant trekt dat vaak weer een andere verdediger van PSV mee, wat nog meer ruimte creëert voor de spelers in het centrum. Dat zien we terug bij de 1-0 van Berghuis.

De 1-0 van Ajax: Gravenberch beweegt naar buiten en trekt zo de back uit positie, waarna Dusan Tadic de loopactie naar buiten maakt en André Ramalho meetrekt. Bron: ESPN.

Doordat Ramalho is weggetrokken ontstaat er veel ruimte in het centrum, waar Berghuis de 1-0 binnen mag schieten. Bron: ESPN.

Dat Berghuis in deze situatie zo vrij kan staan, is een ander nadeel van het hanteren van zonedekking. Sangaré en Van Ginkel staan immers vóór Berghuis gepositioneerd. Zolang zij de passlijn er naar hem uithalen is er niks aan de hand, maar zodra Berghuis in hun rug aanspeelbaar is moeten zij erg snel schakelen.

PSV zoekt oplossing in tweede helft
Na rust besluit PSV om Van Ginkel mee te laten bewegen met Gravenberch wanneer hij naar de zijkant beweegt. Mwene kan zo in positie blijven, waardoor Ajax niet in staat is om constant de twee centrale verdedigers uit elkaar te trekken.

Van Ginkel beweegt met Gravenberch mee naar de zijkant. Bron: ESPN.

Toch gaat het in het begin van de tweede helft al mis. Na een snelle ingooi weet Gravenberch vrij te komen in de rug van Mwene, waarna PSV een hoekschop weggeeft. Even later ligt de 2-0 van Sébastien Haller in het net.

Inleiding voor de 2-0: Gravenberch loopt weg uit de rug van Mwene. Bron: ESPN.

In het restant van de wedstrijd geeft Ajax een lesje in effectiviteit. PSV staat verdedigend iets beter, maar door de verdedigende omzetting en de wegtrekkende energie slagen de Eindhovenaren er niet in om aan de bal een vuist te maken. Een fout in de opbouw van PSV wordt meteen afgestraft voor de 3-0, terwijl de 4-0 en 5-0 vanuit omschakelsituaties vallen.

Ajax laat op een zeer effectieve manier zien hoe de onderlinge verhoudingen in de Eredivisie er op dit moment voor staan.

Evert van Zoelen is analist voor het YouTube-kanaal TheNextManager, heeft voor tactiekwebsites- en bladen als Spielverlagerung, TrainersMagazine en Futbol Netradince geschreven en kijkt voor VoetbalPrimeur naar belangrijke wedstrijden.