Oude Van 't Schip-pupillen verwachten Ajax-herstel: 'Alleen maar lovende woorden'
Daniel Peperkamp
John van 't Schip is de rest van dit seizoen trainer van Ajax. Zijn laatste klus in Nederland, voordat hij maandag officieel terugkeerde in de Johan Cruijff ArenA, was bij PEC Zwolle. VoetbalPrimeur spreekt met Wouter Marinus en Youness Mokhtar, die destijds bij de Blauwvingers samenwerkten met Van 't Schip. Zijn voormalig pupillen hebben er vertrouwen in dat de 58-jarige oefenmeester voor een snel herstel kan zorgen in Amsterdam.
'Een frisse wind'
In april 2017 maakt PEC bekend vanaf het seizoen 2017/2018 verder te gaan met Van 't Schip als hoofdtrainer. Het tijdperk Ron Jans, die de club onder meer de KNVB Beker bezorgde, wordt daarmee afgesloten. "John was een hele aardige en vrolijke man", aldus Marinus, die dat seizoen uiteindelijk dertien Eredivisie-wedstrijden zou spelen. "Hij bracht Amsterdamse humor en wilde wat meer op de professionaliteit in. Wij waren met Zwolle toch wel een beetje een amateuristische profclub. Hij was een enorm frisse wind. We waren toe aan iets nieuws, en dat was Van 't Schip."
Ook Mokhtar, destijds met acht doelpunten en vijf assists een belangrijke schakel bij PEC, kan zich de komst van Van 't Schip nog goed herinneren. "Alleen maar lovende woorden voor de manier waarop hij met de groep omging en hoe hij zijn enthousiasme overbracht op de groep."
Briljante start in Zwolle
Dat het klikte tussen club, trainer en spelers, werd snel duidelijk. PEC begon onder de nieuwe trainer fenomenaal aan het seizoen. Na zeventien speelrondes keken de Zwollenaren tegen een verrassende vierde plek aan. "Wij gingen anders spelen", vervolgt Marinus. "Met drie centrale, en Kingsley Ehizibue (Udinese, red.) heel hoog op het veld. En met een box op het middenveld, dus twee zessen en twee tienen. Dat was toen best wel nieuw. In de eerste seizoenshelft wist niemand zich raad met dat systeem. Tegenstanders kregen daar geen grip op. Het was voor iedereen duidelijk, en daarom denk ik dat ook wel eens zou kunnen werken met Van 't Schip bij Ajax. Iedereen wist binnen het systeem wat hij moest doen, en hoe. We trainden elke dag zo, zelfs het tweede speelde zo."
Frenkie de Jong (links) en Wouter Marinus (rechts) tijdens PEC Zwolle - Ajax op 18 februari 2018
Van 't Schip gebaat bij aanwezigheid tacticus
Eén van de rechterhanden die de in Canada geboren Van 't Schip destijds naast zich had zitten, was Dwight Lodeweges. Hij staat al jaren te boek als een tactisch zwaargewicht. Zowel Mokhtar als Marinus is zwaar onder de indruk van Lodeweges, die de laatste maanden van afgelopen seizoen nog John Heitinga assisteerde bij Ajax. "Lodeweges is tactisch zó enorm sterk", blikt de inmiddels met profvoetbal gestopte Marinus terug. "Het was gewoon genieten om te luisteren als hij over voetbal praatte. Ik denk dus dat de tactische omzetting vooral bij hem vandaan kwam."
"Het systeem weet ik niet, maar de tactische trainingen wel. Die werden allemaal geleid door Lodeweges. Hij was daar niet normaal sterk in. Misschien moet Van 't Schip er nu een goede assistent-trainer naast zetten. Misschien Lodeweges, of misschien Danny Blind. Hij is tactisch ook enorm sterk, maar ik had wel het idee dat het veel van Lodeweges afkwam bij Zwolle", adviseert Marinus, die analist Blind anno 2023 geregeld van dichtbij meemaakt tijdens zijn werkzaamheden bij Ziggo.
"Je hoeft niet onder stoelen of banken te steken dat Dwight een echte tacticus is", vult Mokhtar aan. "Hij heeft niet voor niets bij het Nederlands elftal gezeten, en hij is niet voor niets gevraagd door toptrainers om hun te assisteren." Inmiddels is duidelijk dat niet Blind of Lodeweges de nieuwe assistent wordt van Van 't Schip, maar de 49-jarige Australiër Michael Valkanis, met wie hij samenwerkte bij de nationale ploeg van Griekenland en PEC Zwolle.
'Ajax heeft zoveel goede spelers, maar geen vertrouwen'
Waar de tactische details destijds veelal uit de koker van Lodeweges leken te komen, was Van 't Schip er op zijn beurt weer een meester in om een goed gevoel te creëren, iets waar de op een historische achttiende plaats bungelende Ajax-spelers naar lijken te snakken. "Hij heeft communicatieve skills en heeft altijd vastgehouden aan het spelsysteem en aan zijn spelers. Uiteindelijk zijn voetballers ook gewoon mensen. Je kan heel goed spelen en heel veel kwaliteiten hebben, maar als je geen vertrouwen hebt, komt dat er gewoon niet uit. Ik denk dat dat ook een beetje aan de hand is bij Ajax nu. Zoveel goede spelers, maar geen vertrouwen", stelt Mokhtar.
John van 't Schip (links), Younes Namli (midden) en Youness Mokhtar na AZ - PEC Zwolle op 31 januari 2018
Na de bliksemstart speelde PEC uiteindelijk een veel mindere tweede seizoenshelft, die werd afgesloten met de negende plek. Naast het wegvallen van een aantal sleutelspelers had de val op de ranglijst volgens Marinus destijds ook te maken met een gebrek aan flexibiliteit. "We bleven hetzelfde spelen. Op een gegeven moment heeft een tegenstander door: als we zo spelen, krijgen we grip op PEC. We hadden niet echt een plan B, wel als we achter stonden, maar niet om het bijvoorbeeld een keer op een andere manier te doen."
De weg omhoog
Het dolende Ajax is de afgelopen weken vaak verweten überhaupt een fatsoenlijk plan A te ontberen. Komende donderdag wacht alweer de 'degradatiekraker' tegen nummer zeventien FC Volendam. Mokhtar is optimistisch voor de Amsterdammers. "Weet je wat het is, spelers van Ajax hoef je niet te leren hoe ze moeten voetballen. Het is alleen het geheel vormen, vertrouwen geven, een duidelijk strijdplan maken. Spelers zijn uiteindelijk gebaat bij duidelijkheid. Hoe meer duidelijke patronen je hebt in je spel, hoe beter het wordt uitgevoerd."
"Ik denk dat hij zijn speelstijl heel snel duidelijk over gaat brengen aan de jongens", voegt Marinus toe. "Ik denk dat dat in het begin heel erg in zijn voordeel kan zijn. Je moet het natuurlijk wel kunnen vertalen op het veld. Wij hadden veel Nederlandse jongens, maar bij Ajax zijn heel veel buitenlanders. Ik denk in ieder geval wel dat we straks allemaal een heel duidelijke tactiek en een duidelijk speelplan gaan zien, waardoor hij op het begin wedstrijden gaat winnen."
Welcome back, John van ‘t Schip! ❌❌❌
— AFC Ajax (@AFCAjax) October 30, 2023
Ajax - Volendam begint komende donderdag om 20.00 uur. Als Van 't Schip erin slaagt om zijn vuurdoop winnend af te sluiten, klimmen de Amsterdammers over de Palingboeren en nummer zeventien FC Utrecht heen.