Champions League-hoop, met dank aan PSV en Ajax: zó werkt de UEFA-ranking

Champions League-hoop, met dank aan PSV en Ajax: zó werkt de UEFA-ranking

15-11-2018 10:10
187

Het zag er lange tijd slecht uit voor Nederland op de welbekende UEFA-coëfficiëntenlijst. Geen directe plaatsing meer voor de lucratieve Champions League, een aanzienlijke achterstand op de top-tien en een kleine voorsprong op de landen achter 'ons'. Maar door de Champions League-campagne van PSV en vooral Ajax gloort er weer hoop. Een uitleg. 

De formule is bekend: aan de hand van de UEFA-lijst bepaalt de Europese voetbalbond hoeveel clubteams uit elk bij de UEFA aangesloten voetballand mogen deelnemen aan de Champions League, dan wel de Europa League. De coëfficiëntenlijst wordt samengesteld op basis van de Europese prestaties van het huidige seizoen én de afgelopen vier seizoenen. 

Hoe werkt de puntentelling? 
Teams kunnen in Europa punten pakken voor hun land. Tijdens de voorrondes van de Champions League en Europa League levert een overwinning een punt op en een gelijkspel een half punt. Vanaf de groepsfases worden de te winnen punten verdubbeld: twee punten bij een zege, één punt voor een remise. Ook kunnen landen bonuspunten pakken bij bepaalde prestaties (plaatsing voor het hoofdtoernooi, bereiken van volgende rondes etc.). De gewonnen punten deelt de UEFA vervolgens door het aantal teams van een land dat in dat seizoen actief is in Europa.

Bijvoorbeeld: in het seizoen 2017/18 waren namens Nederland PSV, Ajax, Feyenoord, Vitesse en FC Utrecht - in totaal dus vijf ploegen - actief in Europa. De behaalde punten in het restant van het seizoen werden continu door vijf gedeeld, ongeacht hoeveel clubs er nog daadwerkelijk actief waren over de grens.

Het Europese seizoen 2017/2018 was ronduit dramatisch voor Nederland. Ajax en PSV vlogen er in het voorportaal van de Europa League uit, terwijl play-offwinnaar Utrecht in dat stadium ook z'n Waterloo vond. Géén Europees avontuur dus, maar de drie clubs bleven gedurende het seizoen wél meetellen voor de coëfficiëntenranking. Feyenoord (Champions League) en Vitesse (Europa League) wisten na de groepsfase niet te overwinteren.

De schamele punten die wél werden gehaald, werden steeds door vijf gedeeld. Het uiteindelijke getal rondt de UEFA naar beneden af. Afgelopen seizoen pakte 'Nederland' 45,5 punten in Europa: Feyenoord 6, Ajax 1,50, PSV 1, Vitesse 4 en Utrecht 2. 14,5 gedeeld door vijf clubs = gemiddeld 2,9. Ter vergelijking: koploper Spanje pakte gemiddeld bijna 20 punten en concurrent Oostenrijk gemiddeld 9,75.

Een bar slecht seizoen dus voor de Eredivisie. Een seizoen ervoor reikte Ajax tot de finale van de Europa League en pakte Nederland gemiddeld 9,1 punten. De Eredivisie-kampioen van 2018/19 kan de Amsterdammers nu alvast dankbaar zijn voor die imponerende Europese campagne. Daarover zo meer. 

Hoe werkt de ranglijst?
De plaats van een land op de coëfficiëntenlijst wordt gebaseerd op basis van het gemiddelde aantal behaalde punten in het huidige seizoen én de afgelopen vier seizoenen. Een hoop tellen, delen en rekenwerk dus, met één reden: hoe hoger een land op de UEFA-ranking gepositioneerd staat, hoe meer ploegen een ticket (kunnen) krijgen voor de lucratieve Champions League.

Vorig jaar besloot de UEFA om de ticketverdeling rigoureus aan te passen. Vanaf het seizoen 2018/19 heeft de top-vier van de coëfficiëntenranking liefst vier directe toegangsbewijzen voor de Champions League. Deelname van zoveel mogelijk grote namen is commercieel gezien nu eenmaal interessanter. Spanje, Duitsland, Engeland en Italië staan nu op die plekken. 

De ommezwaai van de UEFA gaat ten koste van landen die lager genoteerd staan. Nummers vijf én zes (nu Frankrijk en Rusland) hebben sinds 2018 twee directe tickets. Voor de nummers zeven tot en met tien blijft er één direct ticket per land over. Dat zijn nu Portugal, Oekraïne, België en Turkije. In de oude opzet kregen de landen uit de top-twaalf van de UEFA-coëfficiëntenranking minstens één direct ticket voor de Champions League.

Belangrijk detail: wanneer de winnaar van de Champions League zich in de nieuwe opzet via de eigen competitie direct plaatst voor het miljardenbal, dan schuift er één ticket door naar de nummer elf op de ranking. Die elfde plaats is dus cruciaal voor Nederland.

Hoe staat Nederland er voor?
Gezien de huidige stand op de coëfficiëntenranking zal de Eredivisie-kampioen van 2018/2019 zich via een voorronde moeten plaatsen voor de Champions League. We staan op dit moment namelijk op de twaalfde plaats, tussen Oostenrijk en Denemarken. Het verschil met nummer elf Oostenrijk is minimaal (0.018).

Nederland heeft een grote troef achter de hand: als Ajax zich plaatst voor de achtste finale van de Champions League, dan krijgt Nederland een bonuspunt. Daarmee verandert de kleine achterstand op Oostenrijk in een riante voorsprong. Het perspectief is rooskleurig: Ajax hoeft in de laatste twee groepswedstrijden tegen AEK Athene (uit) en Bayern München (thuis) maar één punt te pakken.

Als dit scenario zich voltrekt, is het directe startbewijs voor de Champions League weer binnen handbereik. De overige concurrenten Denemarken, Griekenland en Zwitserland doen het dit seizoen allemaal niet beter dan Nederland. Er is één grote maar: op de UEFA-ranking tellen zoals gezegd de resultaten van de afgelopen vier seizoenen mee. Het betekent dat in het nieuwe seizoen de resultaten van 2014/15 wegvallen.

Concurrenten Oostenrijk en Denemarken pakten dat jaar respectievelijk 1,958 en 3,183 punten minder. Nederland moet dit seizoen dus punten blijven pakken in Europa - en hopen op misstappen van de concurrentie. Oostenrijk heeft nog twee deelnemers in de Europa League, terwijl Denemarken er nog één heeft.

De huidige coëfficiëntenranking
1. Spanje 93.569 (9.571)
2. Engeland 70.320 (7.500)
3. Italië 69.725 (7.642)
4. Duitsland 65.355 (8.642)
5. Frankrijk 53.165 (5.250)
6. Rusland 48.382 (5.416)
7. Portugal 42.832 (5.500)
8. België 37.300 (5.200)
9. Oekraïne 37.100 (3.800)
10. Turkije 33.200 (4.100)
11. Oostenrijk 28.850 (3.800)
12. Nederland 28.833 (5.000)
13. Denemarken 27.025 (4.875)
14. Griekenland 27.000 (4.500)
15. Zwitserland 26.300 (3.300)

(Bron: Bert Kassies)

Conclusie
Nederland heeft de elfde plaats binnen handbereik, maar is grotendeels afhankelijk van de prestaties van PSV en Ajax in de Champions League. Europese overwintering wordt lastig voor PSV, maar slaagt Ajax erin de achtste finale te bereiken, dan doen we goede zaken. Daarbij is het noodzakelijk dat Oostenrijk en Denemarken slecht presteren.

Een rekensom leert dat Nederland vanwege het geschrapte seizoen 2014/2015 dit seizoen bijna 2 punten meer moet scoren dan Denemarken en Oostenrijk om de elfde plaats te bemachtigen. Dan kwalificeert de kampioen van Nederland zich in 2019 wél weer direct voor de Champions League. Wordt vervolgd...